wijd

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  wijd    (hulp, bestand)
• IPA: / wɛit / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /ʋɛɪ̯t/
  • (Vlaanderen, Brabant): /β̞ɛːt/
  • (Limburg): /wɛɪ̯d/

Woordafbreking

• wijd

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘ruim’ voor het eerst aangetroffen in 1100
• van het Middelnederlands wijt, van het Oudnederlands wido

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	wijd	wijder	wijdst
verbogen	wijde	wijdere	wijdste
partitief	wijds	wijders	-

Bijvoeglijk naamwoord

wijd

1. met een brede lip
2. met een grote uitgestrektheid

   ▸ Ik wreef mijn klamme handen droog aan mijn korte broek en stak mijn armen en wandelstokken wijd uit om als een trapezeartiest naar de overkant te balanceren, mijn blik geconcentreerd op de overkant.

3. met veel ongevulde ruimte
4. met een groot oppervlak
5. ver

   ▸ Zijn ogen waren wijd open van schrik.

6. heel, veelvoorkomend

   • Kachels waren vroeger wijd verspreid voor de verwarming van huizen. 

Antoniemen

• [1] nauw

Hyponiemen

• wagenwijd, wereldwijd

Afgeleide begrippen

   

evenwijdig wijd en zijd wijdbal wijdbeens wijdbefaamd wijdberoemd wijden wijdgetakt wijdheid wijdlopig wijdmazig wijdschip wijdte wijduit wijduitgestrekt wijdverbreid wijdvermaard wijdverspreid wijdvertakt

Verwante begrippen

• breed, breedvoerig, groot, royaal, ruim, uitgebreid, uitgestrekt

Vertalingen

Onderstaande vertalingen dienen nagekeken te worden en omgezet in de bovenstaande tabellen. Nummers na de vertalingen komen niet noodzakelijk overeen met de opgegeven definities. Voor meer uitleg zie WikiWoordenboek:Hoe vertalingen nakijken.

    1.   

Afrikaans: wyd (af) Duits: weit (de) Engels: wide (en)

Frans: ample (fr), large (fr), loin (fr), largement (fr) Spaans: ancho (es)

Werkwoord

vervoeging van
wijden

wijd

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wijden
   

   • Ik wijd. 

2. gebiedende wijs van wijden
   

   • Wijd! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wijden
   

   • Wijd je? 

Gangbaarheid

• Het woord wijd staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "wijd" herkend door:

96 %	van de Nederlanders;
96 %	van de Vlamingen.