ongeluk

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  ongeluk    (hulp, bestand)
• IPA:
  • (Noord-Nederland): /ˈɔnɣəˌlʏk/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈɔnɣəˌlɵk/

Woordafbreking

• on·ge·luk

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van geluk met het voorvoegsel on-

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	ongeluk	ongelukken
verkleinwoord	ongelukje	ongelukjes

Zelfstandig naamwoord

ongeluk o

1. een onvoorziene gebeurtenis met negatieve en soms zelfs fatale gevolgen

   • Het ongeluk op dit kruispunt eiste drie doden. 

   ▸ Het was dus maar zeer de vraag of het iets had uitgemaakt als hijzelf aanwezig had kunnen zijn bij de laatste fase van het storten, toen het ongeluk plaatsvond.

2. onaangename toestand

   «Hij is voor het ongeluk geboren.»

   Hij heeft altijd pech.

3. zonder dat het de bedoeling was; onopzettelijk

   • Per ongeluk een glas laten vallen. 
   • De vlucht vanuit Manchester naar Islamabad (Pakistan) werd 7 uur vertraagd nadat een passagier per ongeluk een nooduitgang opende in plaats van de toiletdeur. Het voorval gebeurde net voor het opstijgen, waardoor de evacuatieglijbaan in werking trad.  

   ▸ Per ongeluk had ik het bad laten overlopen toen ik even weg was gedommeld op het kingsize motelbed.

Synoniemen

• [1] ongeval, ramp
• [2] pech, tegenspoed, tegenslag, onheil, jammer

Antoniemen

• [1] geluk, fortuin
• [2] welstand, voorspoed

Hyponiemen

• [1] auto-ongeluk, spoorwegongeluk, straaljagerongeluk, treinongeluk, verkeersongeluk, vliegongeluk, vliegtuigongeluk

Afgeleide begrippen

   

ongelukkig (2) ongelukkigerwijs (2) ongelukkigerwijze (2) ongelukkiglijk (2) ongeluksbode (1) ongeluksdag (2) ongeluksgetal (2) ongelukskind ongeluksprofeet (2) ongeluksster ongeluksvogel (2) verongelukken (1)

Spreekwoorden

[2] Een ongeluk komt zelden alleen.

• Als er eenmaal iets misgaat, gaat er meer mis.

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] Een ernstig ongeluk.

Een groot ongeluk.

• [1] Een ongeluk hebben.

Een persoon is aangereden, maar leeft nog.

• [3] Per ongeluk.

Niet bewust gewild.

• [2] ongeluk in het spel, geluk in de liefde

wie pech heeft in iets onbelangrijks kan geluk hebben bij iets belangrijkers

• [2] je een ongeluk werken, fietsen, sporten, graven enz. enz.

iets zo heftig doen dat het niet meer leuk is

• Sinds ik gestopt ben met roken, vijf weken geleden, voel ik een groeiende behoefte aan lichamelijke exercitie. Ik fiets en wandel me een ongeluk. Een andere uitlaatklep is graven in 'mijn' tuin.

Vertalingen

    1. een onvoorziene gebeurtenis met negatieve en soms zelfs fatale gevolgen   

Afrikaans: ongeluk (af) Deens: uheld (da) o Duits: Unfall (de) m, Unglück (de) o Engels: accident (en), mishap (en) Frans: accident (fr) m Noors: ulykke (no) g Nynorsk: ulykke (nn) v

Papiaments: aksidente Pools: wypadek (pl) m Roemeens: accident (ro) o Spaans: accidente (es) m Tigrinya: ሓደጋ (ti), ሃንደበት (ti) Turks: kaza (tr) Zweeds: olycka (sv) g

Gangbaarheid

• Het woord ongeluk staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "ongeluk" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	ongeluk

Zelfstandig naamwoord

ongeluk

1. ongeluk

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

ongeluk

1. ongeluk

Veluws

Zelfstandig naamwoord

ongeluk

1. ongeluk