blazen

Nederlands

Uitspraak

• [A] Geluid:  blazen    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈblazə(n) / (2 lettergrepen); /'bla.zə(n)/
• [B] Geluid:  blazen    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈblezə(n) / (2 lettergrepen); /'ble.zə(n)/

Woordafbreking

• bla·zen

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘met kracht uitademen’ voor het eerst aangetroffen in 1240
• [A]: van Middelnederlands blasen
• [B]: terug ontleend van Engels  blaze ww  "wiet roken"

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
blazen	blies	geblazen
klasse 7	volledig

Werkwoord

[A] blazen

1. inergatief een luchtstroom veroorzaken

   • Blaas even, dan koelt het wel af. 
   • In het zakje blazen. 
   • Het kind moet hard blazen om de kaarsjes uit te laten gaan. 

   ▸ Ik had nog wel uren zo door kunnen lopen maar langzaam stak er een sterke tegenwind op die stof in mijn ogen blies.

2. overgankelijk met een luchtstroom iets vervaardigen

   • Dit glas wordt geblazen, niet gewalst. 
   • Bellen blazen. 

3. overgankelijk een blaasinstrument bespelen

   • Hij blies een vrolijk deuntje. 

4. door een luchtstroom verplaatst worden

   ▸ Negen kinderen in het West-Duitse Gondershausen zijn gewond geraakt toen zij vielen uit een springkasteel dat de lucht in werd geblazen. Vijf van hen zijn er ernstig aan toe, melden Duitse media.

5. (dierkunde) (v.e. kat) een sissend geluid maken om angst of boosheid uit te drukken

   • De kat blies naar hem. 

Hyponiemen

   

aanblazen afblazen bellenblazen doorblazen glasblazen heenblazen inblazen leegblazen meeblazen midwinterblazen omblazen omverblazen opblazen overblazen uitblazen voortblazen wegblazen

Afgeleide begrippen

   

blaasbalg blaasgat blaasinstrument blaaskaak blaaskapel blaaskruid blaaskwartet blaaskwintet blaasman blaasmiddel blaasmuziek blaasoog blaasorkest blaaspijp blaaspoep blaaspoot blaasproef blaasroer blaassilene blaastest blaasvaren blaasvoetbal blaaswier blaasworm blaaszegge blazer geblaas

Uitdrukkingen en gezegden

• Hoog van de toren blazen

Eisen stellen omdat je jezelf wel heel erg belangrijk vindt

• Beter hard geblazen dan de mond gebrand.

Het is beter dat men zich inspant dan dat er door slordigheid of luiheid een ongeluk gebeurt/iets fout gaat

• De aftocht blazen

Verliezen en weggaan

• De kraaienmars blazen

Doodgaan

• Flink in de bus blazen

Voor een bepaald doel veel geld uitgeven of beschikbaar stellen

• Het is [xxx] geblazen

Dat ([xxx]) moet er nu gebeuren

• Geen veer van de mond kunnen blazen

Heel zwak en/of heel arm zijn

• Van toeten noch blazen weten

Ergens geen verstand van hebben

Vertalingen

    1. een luchtstroom veroorzaken   

Duits: blasen (de), pusten (de) (van mensen gebruikelijker) Engels: blow (en) Frans: souffler (fr)

Noors: blåse (no), puste (no) Nynorsk: blåse (nn), puste (nn) Oudnoords: blása Spaans: soplar (es)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
blazen	blazede	geblazed
zwak -d	volledig

Werkwoord

[B] blazen

1. (jongerentaal) roken van een sigaret of joint

   • Hij wilde eerst blazen voor hij naar binnen ging 

Zelfstandig naamwoord

de blazen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord blaas

Gangbaarheid

• Het woord blazen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "blazen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.