dame

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  dame    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈdamə / (2 lettergrepen); /daːmə/

Woordafbreking

• da·me

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands dame van Frans dame, in de betekenis van ‘vrouw’ voor het eerst aangetroffen in 1401

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	dame	dames
verkleinwoord	dametje	dametjes

Zelfstandig naamwoord

dame v

1. beschaafde vrouw

   • Het wilde jonge meisje was in de loop van de jaren een hele dame geworden. 

   ▸ ‘Welcome to Paradise, what will it be?’ Voor me stond een ronde dame vol tattoos, die in haar jonge jaren vast de het mooiste meisje van de klas was geweest.

2. formele term voor vrouw

   • Er is een aparte toilet voor dames en heren. 
   • Geachte dames en heren! ik heet u van harte welkom. 

3. (schaak) koningin in het schaakspel

   • Na de koning is de dame het belangrijkste schaakstuk. 

Hyponiemen

   

croque-madame curlingdame eredame gezelschapsdame grande dame haremdame hofdame jongedame klassedame kneeddame madame schaatsdame stiftsdame tafeldame tennisdame volleybaldame

Afgeleide begrippen

   

damesachtig damesblad damesboxer damesdubbel damesdubbelspel damesenkel damesenkelspel damesfiets dameskapper dameskransje damesliefde dameslippen damesmode damesonderbroek damesondergoed damespaard damesriem damesroman damestas damestoilet damesverband damesvoetbal dameswensen dameszadel

Verwante begrippen

• mevrouw

Vertalingen

    1. beschaafde vrouw   

Duits: Dame (de) v Engels: lady (en) Frans: dame (fr) v Italiaans: signora (it) v

Pools: dama (pl) v Spaans: señora (es) v Zweeds: dam (sv) g

    3. koningin in het schaakspel   

Duits: Dame (de) v Engels: queen (en) Frans: dame (fr) v Italiaans: regina (it) v, donna (it) v

Pools: dama (pl) v, królowa (pl) v, hetman (pl) m Spaans: dama (es) v Zweeds: dam (sv) g, drottning (sv) g

Gangbaarheid

• Het woord dame staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "dame" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Frans

Uitspraak

• Geluid:  dame    (hulp, bestand)
• IPA: /dam/

Zelfstandig naamwoord

dame v

1. dame
2. vrouw (in kaartspel)
3. dam (in damspel)

Tussenwerpsel

dame

1. (spreektaal) (verouderd) logisch!