gek

Uit WikiWoordenboek
[4] Een gek.

Nederlands

Uitspraak
Woordafbreking
  • gek
Woordherkomst en -opbouw
  • Van het Middelenederduitse geck; etymologisch verwant met gig en giek. In de betekenis van ‘krankzinnig, dwaas’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1401 [1]
enkelvoud meervoud
naamwoord gek gekken
verkleinwoord gekje gekjes

Zelfstandig naamwoord

de gekm

  1. een persoon die (tijdelijk) iets raars doet
    • Wat een gek! 
  2. een persoon die (regelmatig) vreemde dingen doet, een dwaas
     Ironisch genoeg was de man die geholpen had deze gunstige verandering tot stand te brengen de gek Hermann Gôring, die zelfs vicevoorzitter was in die nazipartij met de stormtroepen waarvan ze zich nu de complete naam niet kon herinneren. De afkorting was in elk geval NSDAP.[2]
  3. iemand met zeer lage intelligentie
  4. (bouwkunde) een draaibare kap op een schoorsteen, die verhinderen moet dat de wind in de schoorsteen slaat
    • Een gek is een draaiende kap op een schoorsteen. 
Synoniemen
Antoniemen
Verwante begrippen
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
  • Voor de gek houden
Beduvelen, bedonderen, voor het lapje houden
 Ik dacht bijna dat ze me voor de gek hield. Maar helemaal niet. Ze was doodserieus.[3]
Spreekwoorden
  • Eén gek kan meer vragen dan tien/honderd wijzen kunnen beantwoorden
Het is altijd makkelijk om rare of zeer moeilijke vragen aan anderen te stellen, maar niet redelijk om dan daarop ook een zinvol antwoord te eisen
Vertalingen
stellend vergrotend overtreffend
onverbogen gek gekker gekst
verbogen gekke gekkere gekste
partitief geks gekkers -

Bijvoeglijk naamwoord

gek

  1. ongebruikelijk, raar, vreemd, ongewoon
    • Wat gek dat de sleutel niet meer past! 
     ‘Het past in het wielrennen van deze tijd. Het moet spannender, specialer, steiler, gekker.’[4]
  2. anders dan verwacht
     Het engste van alleen op pad gaan is de definitieve beslissing om het ook echt te gaan doen. Daarna valt gek genoeg alles best mee.[5]
  3. zwaar geïrriteerd
    • Hier word ik echt gek van! 
  4. abnormaal zoals bij een geestelijke stoornis
  5. abnormaal op een komische manier
Synoniemen
Hyponiemen
Verwante begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
Vaste voorzetsels
  • gek zijn op
  • gek zijn van
  • Dat is niet gek.
Versteende litotes om uit te drukken dat iets heel erg goed is
  • Dat is [helemaal] te gek.
Informele uitdrukking om iets sterk positief te beoordelen, of juist het tegendeel, dus om een zwaar negatief oordeel te geven
  • Dat is te gek voor woorden.
Dat gaat het voorstellingsvermogen te boven
  • Dat is van de gekke.
Dat is achterlijk, dat slaat nergens op
  • Gek doen
Zich gek/raar gedragen (al dan niet op een grappige manier)
Vertalingen
Onderstaande vertalingen dienen nagekeken te worden en omgezet in de bovenstaande tabellen. Nummers na de vertalingen komen niet noodzakelijk overeen met de opgegeven definities. Voor meer uitleg zie WikiWoordenboek:Hoe vertalingen nakijken.
Onderstaande vertalingen dienen nagekeken te worden en omgezet in de bovenstaande tabellen. Nummers na de vertalingen komen niet noodzakelijk overeen met de opgegeven definities. Voor meer uitleg zie WikiWoordenboek:Hoe vertalingen nakijken.

Werkwoord

vervoeging van
gekken

gek

  1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gekken
    • Ik gek. 
  2. gebiedende wijs van gekken
    • Gek! 
  3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gekken
    • Gek je? 

Gangbaarheid

99 % van de Nederlanders;
100 % van de Vlamingen.[6]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. "gek" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org
    ; ISBN 90 204 2045 3
  2. Jan Guillou (vert. Bart Kraamer)
    “Tussen rood en zwart” (2014), Uitgeverij Prometheus, ISBN 9789044625691
  3. Jan Guillou (vert. Bart Kraamer)
    “Echte Amerikaanse jeans” (2017), Uitgeverij Prometheus, ISBN 9789044632767
  4. Bronlink Weblink bron
    Rob Gollin
    “De helling van de mooie meisjes knijpt de renner de keel dicht” (10 juli 2019), de Volkskrant
  5. Tim Voors
    “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers op Wikipedia
  6. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be