scherp

Uit WikiWoordenboek

Nederlands

Uitspraak
Woordafbreking
  • scherp
Woordherkomst en -opbouw
stellend vergrotend overtreffend
onverbogen scherp scherper scherpst
verbogen scherpe scherpere scherpste
partitief scherps scherpers -

Bijvoeglijk naamwoord

scherp

  1. goed snijdend
    • Vlees snijden gaat enkel met een scherp mes. 
     Het laatste stuk baanden we ons een weg door hoog gras en scherpe struiken.[2]
  2. (van een hoek) van minder dan 90°
    • Er werd een vraag gesteld over een scherpe hoek tijdens de wiskundeles. 
  3. beter dan gemiddeld
    • De uitverkoop zat weer vol met scherpe prijzen. 
     Verder merkte ik dat mijn smaak iets scherper werd zodat ik me onmiddellijk stoorde aan de chemische smaak van het kraanwater in de stad na weken uit de rivier te hebben gedronken.[2]
  4. de zintuigen sterk, vaak negatief, prikkelend
    • Hij kon niet meer tegen die scherpe geluiden. 
  5. sterk smakend, hartig, pikant, pittig
    • Zij eet vaak scherpe knoflooksaus. 
  6. heel afkeurend
    • Er kwam scherpe kritiek op plannen van minister Eurlings. 
  7. duidelijk weergegeven
    • Ik heb een aantal foto's met scherpe contouren. 
  8. scherpzinnig
    • Hij heeft nog altijd een scherpe blik. 
  9. heel precies

Bijwoord

scherp

  1. heel precies afgesteld
     Mijn zintuigen stonden helemaal op scherp tijdens die eerste kilometers.[2]
  2. heel duidelijke
     De kandidatuur van Omtzigt heeft de race ook weer helemaal op z'n kop gezet, stelt Van der Wulp. "Het CDA is van oudsher een bestuurderspartij. Omtzigt is een kandidaat die juist strijdt tegen te veel macht voor de overheid. Ook hierdoor moeten de CDA-leden scherp kiezen."[3]
Antoniemen
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
Vertalingen
enkelvoud meervoud
naamwoord scherp -
verkleinwoord - -

Zelfstandig naamwoord

het scherpo

  1. punt of snijdende rand van een wapen of gereedschap
     De jongen is mooi, het afgeslagen hoofd van Goliath is een zelfportret van Caravaggio, en op het scherp van het zwaard heeft hij in het Latijn woorden geschilderd die betekenen: nederigheid overwint de hoogmoed.[4]
  2. voorwerp met een punt of snijdende rand als kenmerkende eigenschap
  3. (militair) projectielen uit een vuurwapen die bedoeld zijn om een doelwit te beschadigen
     De politie waarschuwde zondagavond Nederlandse tijd in een verklaring met scherp te gaan schieten als de demonstranten dodelijke wapens en ander geweld blijven gebruiken.[5]
  4. harde, kantige, of snijdende voorwerpen die in de maag van het vee terecht kunnen komen met het voedsel, of de daardoor ontstane ontsteking
Antoniemen
Typische woordcombinaties
  • [3] met scherp schieten
Uitdrukkingen en gezegden
  • [1] op het scherp van de snede
    waarbij bewust veel risico wordt genomen of voor een grote tegenstelling wordt gekozen

Werkwoord

vervoeging van
scherpen

scherp

  1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van scherpen
    • Ik scherp. 
  2. gebiedende wijs van scherpen
    • Scherp! 
  3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van scherpen
    • Scherp je? 

Gangbaarheid

99 % van de Nederlanders;
99 % van de Vlamingen.[6]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. "scherp" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org
    ; ISBN 90 204 2045 3
  2. 2,0 2,1 2,2
    Tim Voors
    “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers op Wikipedia
  3. Bronlink geraadpleegd op 3 november 2021 Weblink bron “Week van de waarheid voor leiderschap en koers CDA” (06-07-2020), NOS
  4. Bronlink geraadpleegd op 31 maart 2022 Weblink bron
    Oek de Jong
    “Sterker dan alles is de lust” (24 februari 2006) op nrc.nl
  5. Bronlink geraadpleegd op 31 maart 2022 Weblink bron
    Arjan Meesterburrie & Jisca Cohen
    “Strijd om technische universiteit Hongkong escaleert

    De politie heeft het terrein van de Polytechnische Universiteit in Hongkong omsingeld en is door de demonstranten met stenen en brandbommen bekogeld.” (17 november 2019) op nrc.nl

  6. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be