handvat

Uit WikiWoordenboek
Een emmer met een groen handvat.

Nederlands

Uitspraak
Woordafbreking
  • hand·vat
Woordherkomst en -opbouw
[1]* enkelvoud meervoud
naamwoord handvat handvatten
verkleinwoord handvatje handvatjes
[2] enkelvoud meervoud
naamwoord handvat handvaten
verkleinwoord handvaatje handvaatjes

Zelfstandig naamwoord

het handvato

  1. deel van een voorwerp dat bedoeld is om het kan verplaatsen, optillen of anderszins hanteren gemakkelijker te maken
    • Het handvat was afgebroken. 
  2. (figuurlijk) geschikt onderdeel om een geheel te kunnen beheersen of als vertrekpunt voor een actie die op een geheel betrekking heeft
     Als een Marokkaanse weduwe - wonende in Nederland - naar de rechter stapte omdat zij geen genoegen nam met een achtste deel van de erfenis, waren er maar weinig internationale regels die een handvat boden. Het gevolg was dat uitspraken in kwesties als deze niet eensluidend waren.[3]
     Vaak zijn mijn titels beschrijvend. Een titel is een handvat voor de kijker om het beeld te snappen.[4]
  3. (figuurlijk) praktische inleiding
     Zijn „Footsteps” leert je letterlijk in andermans schoenen te staan. Zeer goed handvat voor biografen en life writers.[5]
  4. (straattaal) (seksualiteit) mannelijk geslachtsdeel
     ‘Geef mij maar een vrouw met een handvat,’ zong de zeeman voor zich heen.[6]
  5. (verouderd) lampetkan, kan met water om de handen te wassen
    • ... (nadat de dienaars 't handwater uit een kostelijk handvat gereikt hadden) ... [7]
     Nu was het mijn beurt. Ik wierp een vluchtige blik de afgrond in, prikte het handvat van mijn ijsbijl diep de sneeuw in en plaatste mijn voet voorzichtig in het eerste voetspoor.[8]
Synoniemen
Opmerkingen
Verwante begrippen
Vertalingen

Gangbaarheid

99 % van de Nederlanders;
99 % van de Vlamingen.[9]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  2. Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  3. Bronlink geraadpleegd op 22 februari 2023 Weblink bron “Immigranten” (19 april 2001) op nrc.nl
  4. Bronlink geraadpleegd op 22 februari 2023 Weblink bron
    Bianca Stigter
    “Carel Visser over god, toeval, Rietveld en Brancusi” (17 juni 1994) op nrc.nl
  5. Bronlink geraadpleegd op 22 februari 2023 Weblink bron De kunst van de biografie: tussen literatuur en wetenschap : Vier biografen aan het woord over opvattingen, bronnen, valkuilen en zonden in: Literatuur zonder leeftijd., 102 jrg. 31 nr. 1 (2017), IBBY-Nederland, Amsterdam, p. 19
  6. Bronlink geraadpleegd op 22 februari 2023 Weblink bron
    Simon Carmiggelt
    “Mag 't een ietsje meer zijn.”, 2de druk (1983), De Arbeiderspers, Amsterdam, ISBN 9029510943, p. 128 op nrc.nl
  7. Alkemade, K. van en P. van der Schelling
    Nederlands displegtigheden, vertoonende de plegtige gebruiken aan den dis (...) Deel 1 (1732) P. Losel, Rotterdam; p. 542
    ; geraadpleegd 2015-02-12
  8. Tim Voors
    “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers op Wikipedia
  9. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be