universitas

Indonesisch

Woordafbreking

uni·ver·si·tas

Woordherkomst en -opbouw

Ontleend aan het Nederlandse universiteit, mits aanpassing aan het achtervoegsel -itas.

Zelfstandig naamwoord

universitas

universiteit

Synoniemen

(verouderd) universitet

Afgeleide begrippen

Latijn

Uitspraak

IPA: /uː.nɪ.ˈwɛr.sɪ.tɑːs/

Woordafbreking

u·ni·ver·si·tas

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van universus ("algemeen, gemeenschappelijk") met het achtervoegsel -itas. De middeleeuwse betekenis "universiteit" komt voort uit de betekenis "vereniging": de eerste universiteiten waren verenigingen van docenten en studenten.

Zelfstandig naamwoord

ūnĭvĕrsĭtās v

geheel, totaal
«Hoc interdictum ad universitatem bonorum, non ad singulas res pertinet.^[1]»
Dit verbod geldt voor het geheel van de goederen, dus niet voor de afzonderlijke voorwerpen.
(astronomie) heelal, universum
«Ambitus terrae totius, quae nobis videtur immensa, ad magnitudinem universitatem instar brevis obtinet puncti.^[2]»
Vergeleken bij de grootte van het heelal beslaat de omtrek van heel de aarde, die voor ons onmetelijk lijkt, slechts een klein puntje.
(juridisch) gemeenschap, maatschappij; vereniging, gilde, ambacht, corporatie
«Universitatis sunt, non singulorum, veluti quae in civitatibus sunt theatra et stadia et similia et siqua alia sunt communia civitatum.^[3]»
Aan de maatschappij, dus niet aan individuen, behoren dingen die zich in de steden bevinden, zoals theaters en stadions en gelijkaardige goederen en alle andere dingen die gemeenschappelijk bezit zijn van de steden.
(middeleeuws Latijn) universiteit (gewoonlijk vergezeld van studiorum "van de studiën", professorum discipulorumque "van de professoren en studenten" of iets dergelijks)
«Cum per quinque iam annorum lustra Universitatem suam Catholicam prudenter ac strenue gubernando ad spectatissimum inter Civitatum Americae Foederatarum scholas locum provexerit; [...].^[4]»
Omdat hij zijn Katholieke Universiteit, die hij reeds gedurende vijf lustra voorzichtig maar voortvarend bestuurt, tot een uitstekende positie onder de scholen van de Verenigde Staten van Amerika gebracht heeft; [...].

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	universitas	universitatēs
genitief	universitatis	universitatum
datief	universitatī	universitatibus
accusatief	universitatem	universitatēs
vocatief	universitas	universitatēs
ablatief	universitate	universitatibus

Verwijzingen

↑ Digesta 43, 2, 1.
↑ Ammianus Marcellinus, Res gestae a fine Cornelii Taciti 15, 1, 4.
↑ Insitutiones 2, 1, 6.
↑ Diploma van doctor honoris causae van de K.U. Leuven voor Pater Theodore M. Hesburgh C.S.C., president van de University of Notre Dame, Indiana (toegekend op 2 februari 1978) - bron: Andries Welkenhuysen, Latijn van toen en nu. Opstellen - vertalingen - teksten (Leuven, 1995), p. 359.

[1] Digesta 43, 2, 1.

[2] Ammianus Marcellinus, Res gestae a fine Cornelii Taciti 15, 1, 4.

[3] Insitutiones 2, 1, 6.

[4] Diploma van doctor honoris causae van de K.U. Leuven voor Pater Theodore M. Hesburgh C.S.C., president van de University of Notre Dame, Indiana (toegekend op 2 februari 1978) - bron: Andries Welkenhuysen, Latijn van toen en nu. Opstellen - vertalingen - teksten (Leuven, 1995), p. 359.

[1]

[2]

[3]

[4]