kooi

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kooi    (hulp, bestand)
• IPA: / koj / (1 lettergreep); /koːɪ/

Woordafbreking

• kooi

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands cooye van Latijn cavea, in de betekenis van ‘hok, stal’ aangetroffen vanaf 1287

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kooi	kooien
verkleinwoord	kooitje	kooitjes

Zelfstandig naamwoord

de kooi v / m

1. (techniek) uit tralies of gaas gemaakt voorwerp dat een ruimte omsluit

   • De Kooi van Faraday. 

   ▸ Otto en Cornelia komen steeds dichterbij, met Lucas in zijn kooi van wilgentenen.

   ▸ Een tijdje bungelen we en zit ik muurvast geklemd in een kooi van ongelakt Italiaans hout.

2. (veeteelt) ~ voor dieren

   • Hamsters worden meestal in een kooi gehouden. 

3. (veeteelt) stal voor schapen, kippen of varkens
4. (scheepvaart) slaapplaats aan boord van een schip

   • De andere matrozen lagen al in hun kooi. 

Hyponiemen

   

antilopekooi apenkooi batterijkooi berenkooi binnenkooi bladkooi bovenkooi broedkooi buitenkooi caviakooi cricketkooi danskooi dierenkooi (2) draaikooi dwarskooi eendenkooi (2) fokkenkooi hamsterkooi hondenkooi kajuitskooi kanariekooi klepkooi kwartelkooi lammerenkooi lampenkooi leeuwenkooi leeuwerikskooi lefkooi lichtekooi liftkooi (1) lijsterkooi luchtkooi messenkooi naaldkooi oefenkooi onderkooi ophaalkooi papegaaienkooi putkooi putterskooi reiskooi rokerskooi rookkooi ruikooi samenkooi schaapskooi schachtkooi schapekooi schapenkooi schietkooi schipperskooi schutkooi slingerkooi speelkooi stolpkooi stulpkooi thermometerkooi tijgerkooi traliekooi transportkooi trantelkooi vangkooi veiligheidskooi verdachtenkooi vinkenkooi voetbalkooi vogelkooi (2) wipkooi zeilkooi zoogkooi zwingelkooi

Afgeleide begrippen

   

Kooikil kooi-eend kooi-ei kooiaap kooianker (1) kooibatterij kooibeugel kooiconstructie (1) kooidansen kooideur kooidroes kooien kooigevecht kooihond kooihuisvesting kooiker (2) kooilamp kooimaaier kooimagneet kooiman kooiplank kooirecht kooisysteem kooitelefonie kooivechten kooivechter kooiverbinding kooiverlichting kooiverschansing kooivijver kooivogel kooiwagen kooiwiel kooizak

Uitdrukkingen en gezegden

• Naar (de) kooi gaan

gaan slapen

Verwante begrippen

• [2] kippenren
• [3] hangmat

Vertalingen

    1. een uit tralies of gaas gemaakt voorwerp dat een ruimte omsluit   

Afrikaans: kou (af) Duits: Käfig (de) m Engels: cage (en) Frans: cage (fr) v Italiaans: gabbia (it) v

Russisch: клетка (ru) v Spaans: jaula (es) v Tsjechisch: klec (cs) v Tyap: keji (kcg) Zweeds: bur (sv) o

    te controleren vertalingen   

Engels: bunk (en)

Papiaments: koi, kouchi

    3. stal   

Duits: Stall (de) m Engels: pen (en)

Spaans: corral (es) m Zweeds: box (sv) g

    4. slaapplaats op een schip   

Afrikaans: kooi (af), skeepskooi (af) Duits: Koje (de) v Engels: berth (en), bunk (en) Frans: couchette (fr) v

Italiaans: cuccetta (it) v Russisch: койка (ru) v Spaans: litera (es) v, coy (es) m Zweeds: koj (sv) g

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Werkwoord

vervoeging van
kooien

kooi

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kooien
   

   • Ik kooi. 

2. gebiedende wijs van kooien
   

   • Kooi! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kooien
   

   • Kooi je? 

Gangbaarheid

• Het woord kooi staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kooi" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.