bezem

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  bezem    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• be·zem

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘werktuig om te vegen’ voor het eerst aangetroffen in 1240
• Stamt af van Germaans *besmon, vanwaar ook Engels: besom, Duits: Besen.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	bezem	bezems
verkleinwoord	bezempje	bezempjes

Zelfstandig naamwoord

bezem m

1. (gereedschap) (huishouden) een huishoudelijk voorwerp om stof en vuil bij elkaar te vegen

   • Met een bezem veeg je vooral grof vuil bij elkaar. 

   ▸ Iets hiervan heeft nog lang geleefd in de `Sinterklaaskerels'. Het waren jongens in vrouwenkleren, zwaaiend met een bezem.

Synoniemen

• borstel

Uitdrukkingen en gezegden

1. de bezem door iets/erdoor halen: grote schoonmaak houden; (figuurlijk) zorgen dat iets wat niet goed gaat beter en makkelijker gaat

   • Hij haalde de bezem door alle oude wetgeving en schafte alle overbodige regels af. 

   ▸ Daarna ging de bezem erdoorheen.

Uitdrukkingen en gezegden

• De bezem de mast in

op zee de baas zijn

• De deur uit bezemen

wegjagen

• Het vuil gaat voor de bezem

gezegd over iemand die zich hooghartig opstelt

• Nieuwe bezems vegen schoon

nieuwe bazen gaan anders met zittend personeel om

• Over de bezem getrouwd zijn

ongehuwd samenwonen, hokken

Hyponiemen

• binnenbezem, donderbezem, heksenbezem, rijsbezem, rolbezem

Afgeleide begrippen

• bezembinder, bezembrem, bezemdophei, bezemhok, bezemkast, bezemklas, bezemkruiskruid, bezemsteel, bezemstruik, bezemstuiver, bezemwagen

Overerving en ontlening

• Afrikaans: besem

Vertalingen

    1. een huishoudelijk voorwerp om stof en vuil bij elkaar te vegen   

Afrikaans: besem (af) Arabisch: مكنسة (ar) Aymara: pichaña (ay) Banjar: sasapu Baskisch: erratz (eu) Bretons: skubellenn (br) Bulgaars: метла (bg) Catalaans: escombra (ca) Cheyenne: môxéhéó'o (chy) Chinees: 帚 (zh) Deens: kost (da), fegekost (da) Duits: Besen (de) m Engels: broom (en) Esperanto: balailo (eo) Estisch: luud (et) Fins: luuta (fi) Frans: balai (fr) m Fries: biezem (fy) Galicisch: vasoira (gl) Grieks: σκούπα (el) Hebreeuws: מטאטא (he) Hindi: झाड़ू (hi) Ido: balayilo (io) Indonesisch: sapu (id) Italiaans: scopa (it) m Japans: 箒 (ja) Javaans: sapu (jv) Jiddisch: בעזים (yi) Kasjoebisch: miotła (csb) Koreaans: 비 (ko) Kroatisch: metla (hr) Latijn: virga (la) Lets: slota (lv) Limburgs: bessem (li) Litouws: šluota (lt)

Lombardisch: scova (lmo) Luxemburgs: Biesem (lb) Macedonisch: метла (mk) Malayalam: ചൂൽ (ml) Maleis: penyapu (ms) Marathi: केरसुणी (mr) Nepali: कुचो (ne) Noors: kost (no) Nynorsk: sopelime (nn) Oekraïens: мітла (uk) Papiaments: basora Pasjtoe: رېبز (ps) Perzisch: جارو (fa) Pools: miotła (pl) v Portugees: vassoura (pt) Quechua: pichana (qu) Roemeens: mătură (ro) Russisch: метла (ru) v Saterfries: Bäisem (stq) Schots: bruim (sco) Servisch: метла (sr) Servo-Kroatisch: metla (sh) Siciliaans: scupa (scn) Slowaaks: metla (sk) Spaans: escoba (es) v Soendanees: sapu (su) Swahili: ufagio (sw) Tagalog: walis (tl) Tamil: துடைப்பம் (ta) Telugu: చీపురు (te) Thai: ไม้กวาด (th) Tsjechisch: smeták (cs) Turks: süpürge (tr) Vietnamees: chổi (vi) Waray-Waray: silhig (war) Zweeds: sopkvast (sv), kvast (sv)

Werkwoord

vervoeging van
bezemen

bezem

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bezemen
   

   • Ik bezem. 

2. gebiedende wijs van bezemen
   

   • Bezem! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bezemen
   

   • Bezem je? 

Gangbaarheid

• Het woord bezem staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "bezem" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /bɛzɛm/

Woordafbreking

• be·zem

Zelfstandig naamwoord

bezem

1. instrumentalis enkelvoud van bez