borstel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  borstel    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈbɔrstəl / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• bor·stel

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘stijve haren van varkens e.d.’ voor het eerst aangetroffen in 1287
• erfwoord: Middelnederlands borstel, burstel ‘stekelhaar van een varken of wild zwijn’, ontwikkeld uit Oergermaans *burstila-, verkleinwoord bij *burstiz ‘stekelhaar’, bij Indo-Europees *bʰr̥s-tí-s, afleiding van *bʰers- ‘spits’, waartoe ook Oudiers barr ‘haarlok, punt’, Latijn fastīgium ‘top’, Russisch boršč ‘berenklauw’ en Sanskrit bhṛṣṭí- ‘punt’ behoren. Evenals Fries boarstel ‘stekelhaar’ en Engels bristle ‘varkens-, borstelhaar’; daarnaast zonder verkleinings-l Nederduits Börst ‘borstel’, Duits Bürste ‘borstel, schuier’ en IJslands burst ‘varkenshaar’.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	borstel	borstels
verkleinwoord	borsteltje	borsteltjes

Zelfstandig naamwoord

de borstel m

1. (gereedschap) een gebruiksvoorwerp bestaande uit een bundel of bundels haren of vezels die in een houder of aan een blad van hout of een andere stof zijn vastgehecht

   • Kun je me die borstel even aanreiken? 

2. (huishouden) grove kwast of op een bezem gelijkend gereedschap
3. (België) verfkwast

Hyponiemen

   

afwasborstel apenborstel bromborstel closetborstel flessenborstel glansborstel grauwe borstel haarborstel handborstel insmeerborstel kauwborstel keerborstel kleerborstel klerenborstel koeborstel koolborstel lolaborstel make-upborstel meriansborstel nagelborstel plaatborstel pleeborstel rolborstel schoenborstel schuurborstel spinborstel spiraalborstel staalborstel tandenborstel toiletborstel varkensborstel veegborstel verfborstel wc-borstel weerborstel witborstel wokborstel zeeborstel zwijnborstel zwijnenborstel zwijnsborstel

Afgeleide begrippen

   

Indische borstelrat Pels borstelneus Sladens borstelneus behaarde borstelboktor bonte borstelboktor borstel af borstel uit borstelachtig borstelbaan borstelbies borstelboktor borsteldraad borstelen borstelglimmer borstelgras borstelgroefbij borstelhaar borstelharig borstelig borstelkop borstelkrans borstellijstergaai borstelmaker borstelmol borstelmot borstelmotten borstelmuis borstelneus borstelrat borstelscherm borstelsnor borstelspinnendoder borstelspriet borstelstaart borstelsteenvlieg borstelsteenvliegen borsteltapaculo borsteltiran borsteltrommel borstelvormig borstelwespbij borstelwisser borstelworm borstelzanger gevlekte borstelmot gewone borstelboktor gewone borstelspinnendoder grijze borstelmot grote borstelkeverslak kale borstelboktor kleine borstelkeverslak noordse borstelspinnendoder oranje borstelmot pseudo-borstelwitvoetmuis zandkleurige borstelmot zwarte borstelspinnendoder

Vertalingen

    1. schoonmaakgereedschap met bos haren   

Afrikaans: borsel (af) Arabisch: فُرْشَاة (ar) (furšāh) v Deens: børste (da) g Duits: Bürste (de) v Engels: brush (en) Frans: brosse (fr) v Grieks: βούρτσα (el) (vúrtsa) v Italiaans: spazzola (it) v Luxemburgs: Biischt (lb) v

Nynorsk: børste (no) m Pools: szczotka (pl) v Portugees: escova (pt) v Russisch: щётка (ru) (ščótka) v Spaans: brocha (es) v, cepillo (es) m, cerdas (es) v mv Thai: แปรง (th) (bprɛɛng) Turks: fırça (tr) Zweeds: borste (sv) g

Werkwoord

vervoeging van
borstelen

borstel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van borstelen
   

   • Ik borstel. 

2. gebiedende wijs van borstelen
   

   • Borstel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van borstelen
   

   • Borstel je? 

Gangbaarheid

• Het woord borstel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "borstel" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.