heem

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  heem    (hulp, bestand)
• IPA: /hem/

Woordafbreking

• heem

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘woonplaats’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 709
• o erfwoord van Middelnederlands heem; cognaat met Duits Heim, Jiddisch היים (hejm), Fries hiem, Nynorsk en IJslands heim, Noors en Deens hjem, Zweeds hem, Engels home en Frans hameau,
• m van Oudgrieks αἷμα (haima) "bloed", omdat dit type stoffen het eerst in bloed werden ontdekt

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	heem	hemen
verkleinwoord	heempje	heempjes

Zelfstandig naamwoord

het heem o

1. (verouderd) woonplaats, geboortegrond
2. besloten erf
3. (in België) eigen ruimte van een jeugdorganisatie, honk
4. (alleen als verkleinwoord) huiskrekel, zie heempje

Synoniemen

• heim, hiem

Afgeleide begrippen

(hieronder staan de afleidingen met heem of verkort hem, ham of -(e)m ; zie ook verwante afleidingen onder heim en hiem

afleidingen

• [1] inheems, uitheems
• [1] hemen, ontheemd

als linkerdeel van samenstellingen

• [1] hamrik, heemblijver, heemdijk, Heemkerd, heemkamer, heemkring, heemkunde, heempark, heemperk, heemraad, heemrecht, heemschut, Heemskerk, heemstede, Heemstede, Heemswetering, heemtuin, heemwerf, heemziek
• [2] heemdeur, heemdog, heemhond, heemhuur, heemvast

als rechterdeel van samenstellingen

    [1] in toponiemen

Adrichem Arnhem Bedum Bellem Bennekom Berchem Berghem Berlicum Bertem Beusichem Blaricum Boorsem Boutersem Broechem Broekhem Bussum Den Ham Denderhoutem Didam Doetinchem Eichem Emblem Erichem Farmsum Geulhem Gorinchem Haarlem Hattem Hilversum Houtem Houthem Itegem Kattem Kedichem Killem Latem Leersum Loppem Loppersum Lottum Mertersem Oedelem Ootmarsum Oppem Ottersum Rekem Roksem Rossem Rossum Rotem Stokkem Strijtem Uxem Vlekkem Warhem Westrem Winsum Wolvertem Woudrichem Zaventem

• [2] huisheem, molenheem

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	heem	hemen
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de heem m

1. (wetenschap) complexe verbinding met een centraal ijzerion en een porfyrinemolecuul als ligand, bijvoorbeeld de kleurstof van hemoglobine

   • De heem heeft een centraal gelegen ijzeratoom (...) 

Schrijfwijzen

• haem

Afgeleide begrippen

• heeemgroep, heemijzer, heemverbinding

Gangbaarheid

• Het woord heem staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "heem" herkend door:

80 %	van de Nederlanders;
86 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Middelnederlands

Woordafbreking

• heem

Woordherkomst en -opbouw

• via Oudnederlands hēm van Protogermaans *haima- "woonplaats"; cognaat met Middelhoogduits heim, Oudfries en Middelnederduits hēm en Middelengels ham en home

Zelfstandig naamwoord

heem o

1. woonplaats, geboortegrond
2. besloten erf

Overerving en ontlening

• Nederlands: heem