zegen

A. Leo XIII spreekt een zegen uit.

B. Een zegen in het water.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zegen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈzeɣə(n) / (2 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /ˈzeːχə(n)/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈzeːɣə(n)/

Woordafbreking

• ze·gen

Woordherkomst en -opbouw

• [A] via Middelnederlands seghen (afgeleid van  segenen ww ) van Latijn signum "teken" (afgeleid van  signare ww  "een teken geven"): bij het uitspreken van de zegen werd een christelijk kruisteken gegeven
• [B] via Middelnederlands seghene, Oudnederlands sagina en Latijn sagena van Oudgrieks σαγήνη (sagènè) "sleepnet", in de betekenis van ‘visnet’ aangetroffen vanaf 1240, en in

[A]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zegen	zegens
verkleinwoord	zegentje	zegentjes

Zelfstandig naamwoord

[A] zegen m

1. verlening van goddelijke of bovennatuurlijke bijstand

   • Er rustte een zegen op zijn gehele huis. 

2. afroeping van goddelijke of bovennatuurlijke bijstand over iemand, met name door een lid van de geestelijkheid

   • De voorganger eindigde de dienst met het uitspreken van de zegen. 

   ▸ Belangenorganisatie COC zegt dat ook de regenbooggemeenschap waardering had voor hem, omdat hij homoseksualiteit en transgender personen een stuk minder veroordeelde dan zijn voorgangers. "Hij sprak geen oordeel uit over lhbti+, hij stond de zegen voor paren van gelijk geslacht toe, net als de doop voor transgender mensen. Dat is door veel mensen in de regenbooggemeenschap zeer gewaardeerd", zegt een woordvoerder van COC tegen het ANP.

3. voordeel of gelukkige omstandigheid die als goddelijke of bovennatuurlijke bijstand wordt opgevat

   • Dat je weer op de been bent is echt een zegen! 
   • Veel heil en zegen! (nieuwjaarswens). 

4. instemming van een persoon of instantie wiens daadwerkelijke of morele steun belangrijk is

   ▸ Veel belangrijker nog, ik had de tocht niet kunnen lopen zonder haar zegen en support en ben eeuwig dankbaar voor de vrijheid die ze mij gaf.

Synoniemen

• instemming, toestemming

Hyperoniemen

• sleepnet

Hyponiemen

• avondzegen, kinderzegen, middagzegen, moederzegen, morgenzegen, ochtendzegen

Afgeleide begrippen

• zegenbede, zegenrijk, zegenwater, zegenwens

Vertalingen

    1. verlening van goddelijke of bovennatuurlijke bijstand   

Engels: blessing (en), boon (en) Frans: bénédiction (fr) v

Papiaments: bendishon Spaans: bendición (es) v

B	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zegen	zegens
verkleinwoord	zegentje	zegentjes

Zelfstandig naamwoord

[B] zegen v / m

1. (visserij) breed en naar verhouding niet erg hoog sleepnet
   Vistuig bestaande uit een van drijvers voorziene bovenpees en een verzwaarde onderpees met daartussen het netwerk met een, al dan niet van een inkeling voorziene uitstulping of zak en waarvan de aan de boven- en onderpees bevestigde lijnen een lengte van ten hoogste 100 m hebben of, in geval de bovenpees langer is, niet langer dan de lengte van de bovenpees.

Synoniemen

• treil

Afgeleide begrippen

• zegenvisser, zegenvisserij

Vertalingen

    4. breed en naar verhouding niet erg hoog sleepnet   

Engels: seine (en) Fins: nuotta (fi) Frans: seine (fr) v

Spaans: traína (es) v

Werkwoord

vervoeging van
zijgen

zegen

1. meervoud verleden tijd van zijgen
   

   • Wij zegen. 
     
   • Jullie zegen. 
     
   • Zij zegen. 

Werkwoord

vervoeging van
zegenen

zegen

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zegenen
   

   • Ik zegen. 

2. gebiedende wijs van zegenen
   

   • Zegen! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zegenen
   

   • Zegen je? 

Zelfstandig naamwoord

de zegen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord zeeg

Gangbaarheid

• Het woord zegen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zegen" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.