zegen

Leo XIII spreekt een zegen [2] uit.

Zegen [4]

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zegen    (hulp, bestand)
• IPA:
  • (Noord-Nederland): /ˈzeːχə(n)/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈzeːɣə(n)/

Woordafbreking

• ze·gen

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Latijn, in de betekenis van ‘visnet’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240
• [2] goddellijke of bovennatuurlijke bijstand
  • Afgeleid van signum(Latijn). Bij het uitspreken van de zegen werd een christelijk kruisteken gegeven.
• [4] visnet
  • West-Germaans *sagina < Latijn sagena < Oudgrieks σαγήνη ("sleepnet"), van onbekende oorsprong.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zegen	zegens
verkleinwoord	zegentje	zegentjes

Zelfstandig naamwoord

zegen

1. m het verlenen van een goddelijke of bovennatuurlijke bijstand.

   • Er rustte een zegen op zijn gehele huis. 

2. m het afroepen van [1] over iemand, met name door een lid van de geestelijkheid.

   • De voorganger eindigde de dienst met het uitspreken van de zegen. 

3. m een voordeel of gelukkige omstandigheid die aan [1] toegekend wordt.

   • Dat je weer op de been bent is echt een zegen! 
   • Veel heil en zegen! (nieuwjaarswens). 

4. v/m (visserij) vistuig bestaande uit een van drijvers voorziene bovenpees en een verzwaarde onderpees met daartussen het netwerk met een, al dan niet van een inkeling voorziene uitstulping of zak en waarvan de aan de boven- en onderpees bevestigde lijnen een lengte van ten hoogste 100 m hebben of, in geval de bovenpees langer is, niet langer dan de lengte van de bovenpees.

Synoniemen

• [4] sleepnet, treil

Hyponiemen

• avondzegen, kinderzegen, middagzegen, moederzegen, morgenzegen, ochtendzegen

Afgeleide begrippen

• zegenbede, zegenrijk, [4] zegenvisserij, zegenwater, zegenwens

Vertalingen

    1. goddelijke begunstiging   

Engels: blessing (en), boon (en) Frans: bénédiction (fr) v

Papiamento: bendishon Spaans: bendición (es) v

    4. soort visnet   

Engels: seine (en) Fins: nuotta (fi) Frans: seine (fr) v

Spaans: traína (es) v

Werkwoord

vervoeging van
zijgen

zegen

1. meervoud verleden tijd van zijgen
   

   • Wij zegen. 
     
   • Jullie zegen. 
     
   • Zij zegen. 

Werkwoord

vervoeging van
zegenen

zegen

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zegenen
   

   • Ik zegen. 

2. gebiedende wijs van zegenen
   

   • Zegen! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zegenen
   

   • Zegen je? 

Zelfstandig naamwoord

zegen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord zeeg

Gangbaarheid

• Het woord zegen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd 'zegen' herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.