signum

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  signum    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈsɪxnʏm / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• sig·num

Woordherkomst en -opbouw

• van Latijn signum

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	signum	signa
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het signum o

1. (taalkunde) visueel element in een document dat taalkundige betekenis heeft, zoals een letter of een leesteken, in tegenstelling tot plaatjes en versieringen

   • Pas als de tekst diplomatisch is vastgesteld, een bezigheid waarbij de editeur voortdurend voor de keuze staat of een teken (figura …) al dan niet een taalteken (signum) is, kan het werk van de tekstinterpretatie beginnen. 
   • Wat voor nut zag ik in dit onzinnig soort schrijfkunst - 'n kort stuk proza waarin 'n klanksymbool zich continu schuilhoudt, 'n volmaakt lipogram dus? (…) Voorts sprong filosoof Bolland vast uit zijn huid. ‘Gruwzaam! Onooglijk! 't Uitgangspunt is al fout, 'n aanfluiting van ons cultuurpatroon! Dat signum toch is absoluut onmisbaar!’ 

2. (sociologie) herkenningsteken voor een bepaalde sociale status

   • Het is opmerkelijk dat tot deze eerste generatie dialectconservators met name veel gepensioneerde onderwijsmensen behoorden - die zelf dus beroepshalve actieve ABN-ers geweest waren. Als Wiedergutmachung verzamelden zij naarstig die verdwijnende dialectwoorden, die jongere dorpsgenoten het signum en een straf hadden opgeleverd als zij ze tijdens de speeltijd op school durfden te gebruiken. 
   • De man schijnt meer waarde aan de geheimtaal te hechten, misschien een overblijfsel van de tijd toen deze het signum van zijn kaste was. 

Verwante begrippen

• [1] figura
• [2] stigma

Gangbaarheid

• Het woord signum staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "signum" herkend door:

49 %	van de Nederlanders;
57 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Latijn

Uitspraak

• IPA: /sig.num/

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord Ontwikkeld uit Italisch *sek-no- “insnijding”, “snijwerk” met dezelfde wortel als in het werkwoord secare “snijden”.

Zelfstandig naamwoord

sīgnum o

1. teken
2. zegel
3. merk, markering

Verwante begrippen

• signare

Overerving en ontlening

• Frans: signe
  • Engels: sign
• Italiaans: segno
• Portugees: signo
• Spaans: signo

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	sīgnum	sīgna
genitief	sīgnī	sīgnōrum
datief	sīgnō	sīgnīs
accusatief	sīgnum	sīgna
vocatief	sīgnum	sīgna
ablatief	sīgnō	sīgnīs