hemd

Nederlands

Een blauw hemd als bovenkledingstuk

Uitspraak

• Geluid:  hemd    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• hemd

Woordherkomst en -opbouw

• Van het Middelnederlandse hemede of hemde. In de betekenis van ‘onderkledingstuk’ voor het eerst aangetroffen in 1240.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	hemd	hemden
verkleinwoord	hemdje	hemdjes

Zelfstandig naamwoord

hemd o

1. (kleding) kledingstuk voor het bovenlijf, meestal gemaakt van katoen, linnen of viscose en gedragen als boven- of als onderkleding

   • Zijn hemd stak uit zijn broek. 

   ▸ Hij stak de speksteenkachel aan met vers hout, restafval van de houtbewerking waar meer dan genoeg van was. Wanneer hij 's avonds met zijn bouwtekeningen en berekeningen boven bij de petroleumlamp zat, elektrisch licht was er alleen op de benedenverdieping, kon hij de temperatuur zo hoog laten worden dat hij ten slotte alleen nog in zijn hemd zat.

Hyponiemen

   

bamboritahemd blauwhemd bruinhemd caseyhemd doodshemd halfhemd hawaïhemd houthakkershemd koorhemd nachthemd nethemd okselmouwhemd onderhemd oranjehemd overhemd piratenhemd polohemd schillerhemd sporthemd zwarthemd zweethemd

Afgeleide begrippen

• hemdjurk, hemdrok, hemdsmouw

Uitdrukkingen en gezegden

   

Iemand in zijn hemd zetten Iemand vernederen Iemand het hemd van het lijf vragen Iemand helemaal uitvragen In zijn hemd staan Voor gek staan Geen hemd aan zijn lijf hebben Erg arm zijn Het is beter een andermans hemd dan geen. Wat je niet hebt, kun je desnoods van iemand anders lenen Het hemd is nader dan de rok. Iemands eigen familie gaat voor diegene boven anderen Het laatste hemd heeft geen zakken. Wie sterft, kan niets meer meenemen

Vertalingen

    1. kledingstuk voor het bovenlijf   

Duits: Hemd (de) o Engels: shirt (en) Frans: chemise (fr) v Italiaans: camicia (it) v

Spaans: camisa (es) v Turks: gömlek (tr) Xhosa: ihempe 9

Gangbaarheid

• Het woord hemd staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "hemd" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.