ader

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  ader    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• ader

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘bloedvat’ voor het eerst aangetroffen in 1236
• uit het Middelnederlands

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	ader	aderen, aders
verkleinwoord	adertje	adertjes

Zelfstandig naamwoord

de ader v / m

1. (anatomie) een vat waardoor zuurstofarm bloed vanuit de weefsels naar het hart beweegt

   • De holle aders zijn de grootste aders van het menselijk lichaam. 

   ▸ Het bloed in mijn aderen is ontdaan van warmte en wordt tegen de zin van mijn geest rondgepompt.

   ▸ De spieren en aders in zijn nek zwollen op en de vingers van zijn linkerhand waren tot een vuist gebald.

2. (mijnbouw) een langgerekt lichaam erts te midden van het gesteente

   • Na lang graven vonden de mijnwerkers een ader met een hoog goud gehalte. 

3. bochtige, kronkelige streep in hout (nerf), marmer etc.

   • Helaas liep er een grote ader door het marmer waardoor het minder waard was. 

4. (elektrotechniek) een met een isolerende stof omgeven geleider in een kabel

   • Om de terminals op de computer aan te sluiten was er in het gebouw 10-aderig kabel aangebracht en om het nu niet te makkelijk te maken waren ze allemaal van dezelfde kleur. 

Synoniemen

• [1] vene

Antoniemen

• [1] slagader

Hyponiemen

aardingsader beenader bekkenader bergader bladader bloedader borstader bronader darmader diamantader dichtader dijader ertsader goudader grondader gummiader halsader handelsader

hartader hersenader hoofdader hoofdverkeersader ijzerader kabelader kieuwader kolenader koningsader koolader koperader kransader kropader kuitader kwartsader levensader leverader lichaamsader

longader loodader marmerader mediaanader metaalader mijnader moederader muziekader navelader polsader poortader rugader schimmelader schouderader sjirpader slaapader slagader spanader

spatader speenader springader steenader steenkolenader steenkoolader straalader strotader tinader tongader verkeersader vleesader voorhoofdsader vrouwenader waterader wervelader zilverader zoutader zwavelader

Afgeleide begrippen

aderbreuk aderdraad adergezwel aderig aderknobbel aderlaten aderlijk

aderontsteking aderpatroon aderpunctie aderrijk aderschaaf adersgewijs adersgewijze

aderslag aderspat aderspatbreuk aderspatkous adersteen aderstelsel adersysteem

aderuitzetting aderverkalking adervernauwing aderverwijding adervlies aderwand aderzaag

Vertalingen

    1. bloedvat met zuurstofarm bloed   

Duits: Ader (de) v Engels: vein (en) Fins: (veri)suoni (fi) Frans: veine (fr) v Japans: 静脈 (ja) (じょうみゃく) (jōmyaku) Italiaans: vena (it) v Noors: åre (no) g

Nynorsk: år (nn) v, åre (nno) v Oudnoords: ǽðr v Papiaments: ader, bena Pools: żyła (pl) v Russisch: вена (ru) v Spaans: vena (es) v Turks: damar (tr) Waals: voenne (wa)

    2. langgerekt lichaam erts te midden van het gesteente   

Russisch: жила (ru) v

Spaans: filón (es) m, veta (es) v Waals: voenne (wa)

Werkwoord

vervoeging van
aderen

ader

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van aderen
   

   • Ik ader. 

2. gebiedende wijs van aderen
   

   • Ader! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van aderen
   

   • Ader je? 

Gangbaarheid

• Het woord ader staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "ader" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Papiaments

Woordherkomst en -opbouw

• Van het Nederlandse ader.

enkelvoud of impliciet meervoud	expliciet meervoud
ader	adernan

Zelfstandig naamwoord

ader

1. (elektrotechniek) (mijnbouw) (anatomie) ader.

Synoniemen

• bena

Antoniemen

• arteria