klinker

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  klinker    (hulp, bestand)
• IPA:
  • (Noord-Nederland): /ˈklɪŋkər/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈklɪŋkər/

Woordafbreking

• klin·ker

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘vocaal’ voor het eerst aangetroffen in 1584
• [1-3] Afgeleid van klinken met het achtervoegsel -er.
  • [1-2] Dit is een leenvertaling van het Latijnse (littera) vocalis (klinkende [letter]). In tegenstelling tot bij de medeklinkers is bij de klinkers de stem aan het werk, vandaar een afleiding van vox (stem). Volgens andere bronnen zou de benaming "klinker" gevormd zijn in tegenstelling tot de naam "medeklinker" (een leenvertaling van consonans - mee-klinkend).
  • [3] De naam klinker is afkomstig van het heldere geluid dat deze baksteen geeft als er op getikt wordt.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	klinker	klinkers
verkleinwoord	klinkertje	klinkertjes

Zelfstandig naamwoord

klinker m

1. (taalkunde) een klank van de menselijke spraak waarbij geen obstructie in de ademstroom aangebracht wordt

   • Het Nederlands kent ongeveer zestien klinkers die als foneem fungeren. 

2. een letter of teken dat een dergelijke spraakklank voorstelt

   • De meest voorkomende klinker in het Nederlands is de e. 

3. (bouwkunde) een harde baksteen die door zijn structuur geen water opzuigt

   • De klinkers werden door de stratenmaker zorgvuldig in het zandbed gelegd. 

4. (beroep) Iemand die geholpen door de nageljongen met klinknagels voorwerpen aan elkaar klinkt

Synoniemen

• [1-2] vocaal

Antoniemen

• [1-2] medeklinker, halfmedeklinker/halfklinker

Hyponiemen

   

achterklinker beginklinker benedenklinker bovenklinker cementklinker eindklinker gevelklinker halfklinker luchtklinker medeklinker middenklinker milieuklinker mondklinker nasale medeklinker paardenklinker reductieklinker reduplicatieklinker revolverklinker rijnklinker slotklinker sluitklinker snaarklinker stamklinker straatklinker (3) teerklinker trasraamklinker (3) vaatjesklinker velklinker voorklinker waalklinker (3) wortelklinker zelfklinker

Afgeleide begrippen

   

klinkeralternantie klinkeranalyse klinkerbeplating (3) klinkerbeton (3) klinkerboot klinkerbotsing klinkerbouw (3) klinkerdek (3) klinkerdriehoek klinkergang klinkerhamer (3) klinkerharmonie klinkerkei (3) klinkermop (3) klinkerpaadje (3) klinkerpad (3) klinkerparen klinkerplaat (3) klinkerprint klinkerpuin (3) klinkerreductie klinkerrijm klinkersteen (3) klinkerstraat (3) klinkertal klinkerverandering klinkerweg (3) klinkerwisseling

Vertalingen

    1. een klank van de menselijke spraak waarbij geen obstructie in de ademstroom aangebracht wordt.   

Deens: selvlyd (da) g, vokal (da) g Duits: Vokal (de) m Engels: vowel (en) Frans: voyelle (fr) v Italiaans: vocale (it) v Japans: 母音 (ja) (ぼいん, boin) Noors: vokal (no) m Nynorsk: vokal (nn) m

Papiaments: vokal Pools: samogłoska (pl) v Portugees: vogal (pt) v Spaans: vocal (es) v Waals: voyale (wa) v Welsh: llafariad (cy) v, llafarog (cy) v Zweeds: vokal (sv)

    3. een harde baksteen die door zijn structuur geen water opzuigt   

Deens: klinke (da) g Duits: Klinker (de) m

Engels: brick (en)

Gangbaarheid

• Het woord klinker staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "klinker" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.