kabaal

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kabaal    (hulp, bestand)
• IPA: / kaˈbal / (2 lettergrepen); /kɑˈbal/

Woordafbreking

• ka·baal

Woordherkomst en -opbouw

• van Frans cabale, dat via middeleeus Latijn cabbala teruggaat op Hebreeuws  קַבָּלָה‎ zn  (kabalá) "kabbala"
  • o: in het Nederlands ontstaan uit het leenwoord (v) uit het Frans, misschien onder invloed van Middelnederlands caboel o "rumoer" dat via Jiddisch קבלה (kabole) op hetzelfde Hebreeuwse woord teruggaat, in de betekenis van ‘lawaai’, die ook lijkt te verwijzen naar het Franse woord aangetroffen in 1810 (zie vindplaats hieronder, maar ook het vers De kabaal. uit 1834)

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kabaal
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

kabaal o

1. zeer luide verstoring van rust en orde
   Soms wordt vooral gedoeld op geluid met een hoog volume, soms juist om ernstig verstoorde verhoudingen zonder dat het letterlijk om het volume van geluid gaat, maar deze beide aspecten laten zich vaak ook niet onderscheiden.

   ▸ De rolluiken zijn weer omhoog, de straten vol mensen op weg ergens naartoe, overal getoeter op drukke kruispunten, het onophoudelijke kabaal van een metropool.

   ▸ Ook op persoonlijk niveau baart het me zorgen: wij lijken nu rijke villabewoners die tegen de komst van statushouders zijn. In werkelijkheid is er een klein groepje bewoners met die opvatting, dat gewoon erg veel kabaal maakt.

   ▸ ⧖
   —De Vrouw.
   Luiaard, dronkaard, deugeniet,
   Man wat heb ik een verdriet,
   Mijnheer die leeft naar zijn behagen,
   En alles door het keelgat jagen
   Krijgt de schurk niet opgedischt,
   Dan krijg ik slaag dat is gewis.
   Geloof het mij, geloof het mij,
   Niemand weet wat ik van u lij.
   —De Man.
   Altemaal leugens, praatjes, lastertaal,
   wijf! wat maakt gij een kabaal,
   Het wordt alles op de man geschoven,
   Men zou maar al die vrouwen gelooven.

Schrijfwijzen

• cabaal (officiële spelling tot 1955 in Vlaanderen en tot 1955 in Nederland)

Synoniemen

• herrie
• lawaai
• rumoer
• tumult

Vertalingen

    1. zeer luide verstoring van rust en orde   

Duits: Radau (de) m Engels: din (en)

Frans: tapage (fr) m Spaans: alboroto (es) m

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kabaal	kabalen
verkleinwoord

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als vrouwelijk zelfstandig naamwoord.}

Zelfstandig naamwoord

kabaal v*

1. (pejoratief) (verouderd) mensen die stiekem samenwerken ten nadele van anderen

   ▸ Het afleggen van een eed dwingt iemand niet tot het verloochenen van een alliantie met kwaadaardigheid dan wel met een mogelijke kabaal.

   ▸ ⧖ Vooreerst: dat dit schandaal òf nooit gebeurd òf voorzeker in de beginselen gesmoord zoude zijn, wanneer van Haren's vriend Willem IV of diens weduwe, de Prinses-gouvernante, nog geleefd had. Bij beiden toch stond hij in zoo onverdeelde gunst, dat geen samenspanning of kabaal van wie ook hem zou hebben kunnen deren.

2. (pejoratief) (verouderd) religieuze of politieke groep gelijkgezinden

   ▸ Falck zou zijn latere leven in Azië steeds zijn grote vertrouwen in prins Willem V uitspreken en hem steunen. Dat gold niet voor de kabaal van de Prins en adviseurs aan het Hof.

   ▸ ⧖ Toen maakten de Vyanden van Jansenius dat het zoo besteken wierd, dat de Byzitter of Assessor Albizzidie geen lit van deezen Raadt was, en zeer krachtig tegen dien Bisschop was ingenomen, in de Vergadering wierd toegelaaten, om zyne Stem by de Kabaal der Molinisten te voegen.

Synoniemen

• [1] complot, samenzwering
• [2] kliek

Opmerkingen

• Door verwarring met de betekenis "rumoer" soms ook als onzijdig woord gebruikt.

Schrijfwijzen

• cabaal (officiële spelling van 1864 tot 1955 in Vlaanderen en 1883 tot 1955 in Nederland)
• cabael (officiële spelling in Vlaanderen van 1844 tot 1864)

Gangbaarheid

• Het woord kabaal staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "kabaal" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

kabaal

1. kabaal; lawaai, herrie

Veluws

Zelfstandig naamwoord

kabaal

1. kabaal; lawaai, herrie