ijlen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  ijlen    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• ij·len

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘zich haasten, hard lopen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901
• In de betekenis van ‘verward praten’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1783

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
ijlen	ijlde	geijld
zwak -d	volledig

Werkwoord

ijlen

1. inergatief, (medisch) als gevolg van lichamelijke ziekte (bijv. hoge koorts) wartaal spreken

   • Zij lag te ijlen van de griep. 

2. zich haasten, zich  reppen ww , zich  spoeden ww , snellen

   • Zij ijlden zich ter plaatse. 

Verwante begrippen

• [1] raaskallen
• [2] draven, haasten, hardlopen, hollen, rennen, snellen, spoeden,  vliegen ww  [3], voortmaken

Verwante begrippen

• [1] delirium, waan

Hyponiemen

• [2] na-ijlen, voorijlen, wegijlen

Afgeleide begrippen

• [1] ijler
• [2] ijlbode, ijldienst, ijler, ijlgoed, ijltelegram, ijltempo

Uitdrukkingen en gezegden

• [1]: in allerijl

zeer gehaast

Vertalingen

    1. van koorts wartaal spreken   

Engels: be delirious (en) Oudnoords: eilen, hasten Oudnoords: hráða

Spaans: delirar (es)

Gangbaarheid

• Het woord ijlen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "ijlen" herkend door:

97 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.