lichten

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  lichten    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• lich·ten

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘optillen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1236

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
lichten	lichtte	gelicht
zwak -t	volledig

Werkwoord

lichten

1. onpersoonlijk beginnen licht te worden

   • Het lichtte al aan de horizon toen hij eindelijk in slaap viel. 

   ▸ ' Zijn ogen lichten op in het maanlicht.

2. onpersoonlijk bliksemen

   • Hij zag het lichten in de verte en maakte zich ongerust over het naderende onweer. 

3. overgankelijk uit liggende positie opnemen, ophijsen, opheffen

   • De tegels werden gelicht en het werk kon beginnen. 

   ▸ Groot) De krachtmeting tijdens het toernooi had de vorm van een geritualiseerd massagevecht, waarbij het doel was tegenstanders uit het zadel te lichten en gevangen te nemen.

4. leegmaken, lossen
5. (scheepvaart) bergen van een gezonken schip

Hyponiemen

   

aanlichten aflichten belichten bijlichten doorlichten inlichten oplichten schedellichten toelichten uitlichten voorlichten weerlichten

Uitdrukkingen en gezegden

• De hand met iets lichten

minder streng zijn dan normaal

• De hielen lichten

er vandoor gaan

• Het anker lichten

ergens vertrekken, weggaan en verder reizen

• Iemand de beurs lichten

van iemand geld stelen/afhandig maken

• Iemand de voet lichten

iemand op gemene manier de baan afnemen

• Iemand uit het zadel lichten

iemand zijn positie doen verliezen, iemand ontslaan

• Iemands doopceel lichten

zeer uitgebreid vertellen/uitzoeken wie iemand is en wat die in het verleden allemaal gedaan heeft

Vertalingen

    1.   

Engels: shine (en)

Spaans: rielar (es)

    2. bliksemen   

Engels: flash (eng)

Spaans: centellear (es)

    4. lossen   

Engels: empty (en)

Spaans: vaciar (es)

Zelfstandig naamwoord

de lichten mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord licht

   ▸ Buiten begin ik te lopen, langs het zwembad waarvan de lichten inmiddels zijn gedoofd, door het weiland daarachter.

   ▸ Voor de vorming van een vitale Duitse natie vond Jahn de turnleraar cruciaal: 'hij moet jonge mannen onderwijzen, de pijlers van de toekomstige staat, de lichten van de kerk en de ornamenten van het vaderland'.

   ▸ Toen ook de kinderen mijn rare plan accepteerden stonden alle lichten ineens op groen.

Gangbaarheid

• Het woord lichten staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "lichten" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.