geus

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  geus    (hulp, bestand)
• IPA: / ɣøs / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• geus

Woordherkomst en -opbouw

• [A] van Frans  gueux zn  "bedelaar, schooier", omdat de eerste actie het indienen van een smeekschrift was; traditioneel zou het om een smalende opmerking van een hoveling, opgevangen door een van de edelen en demonstratief als "geuzennaam" aangenomen
  • zn m: in de betekenis van ‘lid van een bepaalde partij’ voor het eerst aangetroffen in 1566
  • zn v/m: als vlag van de watergeuzen
  • bn: als verwijzing naar de vijanden van de regering van koning Philips II in de Nederlanden
• [B] vermoedelijk van Frans gueuse "lingot, gieteling"

[A]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	geus	geuzen
verkleinwoord	geusje	geusjes

Zelfstandig naamwoord

[A] de geus m

1. (persoon) (geschiedenis) elk van de edelen van het Verbond in 1566 en later de vijanden van de regering van koning Philips II in de Nederlanden
2. (persoon) (figuurlijk) iemand die zich daadwerkelijk verzet tegen gezag dat zich misdraagt

[A] de geus v / m

3. kleine vlag met stervormige rood-wit-blauwe banen op de voorplecht van schepen, gehesen op zon- en feestdagen

• 
  1. Een geus op een 16e-eeuwse prent.
• 
  1. Een geus bij de re-enactment van de inname van Den Briel .
• 
  Bernard IJzerdraat was een geus in de Tweede Wereldoorlog.
• 
  3. Schematische tekening van een geus.

Hyponiemen

• [1] bosgeus, moddergeus, watergeus
• [3] prinsengeus

Afgeleide begrippen

• [1] geuzenbende, geuzengemeente, geuzenkerk, geuzenkop, geuzenlied, geuzennaam, geuzenpartij, geuzenpenning, geuzentempel, geuzenvendel, geuzenverzet, geuzenvlag, geuzenvloot
• [2] geusstok

	stellend
onverbogen	geus
verbogen	(geuze)

Bijvoeglijk naamwoord

[A] geus

1. (geschiedenis) behorend tot de Nederlandse opstandelingen tegen koning Philips II in de 16e eeuw
2. (religie) (verouderd) protestant

Antoniemen

• paaps

[B]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	geus	geuzen
verkleinwoord	geusje	geusjes

Zelfstandig naamwoord

[B] de geus m

1. gegoten ijzer in de vorm van een langwerpig blok met schuine zijden

• 
  1. Enkele geuzen.

Synoniemen

• gieteling, lingot

Gangbaarheid

• Het woord geus staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "geus" herkend door:

90 %	van de Nederlanders;
80 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.