zwaard

Nederlands

In de betekenis van ‘recht steekwapen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901 ^[1] ^[2]

zwaard o

een lang, scherp voorwerp, vaak van ijzer gemaakt, dat werd gebruikt als wapen; tegenwoordig heeft het eerder een symbolische waarde
(heraldiek) afbeelding van een zwaard op een blazoen
(scheepvaart) plaat midden in een schip (midzwaard) of aan weerszijden van een schip (zijzwaard) met als doel het verlijeren tegen te gaan

een tweesnijdend zwaard
de zwaard met twee scherpe kanten, (fig.) de uitgevoerde actie heeft twee kanten, meerdere gevolgen
het zwaard trekken
de zwaard uit de schede halen, (fig.) de strijd starten
naar het zwaard grijpen
ten strijde trekken
tot het zwaard veroordeeld worden
veroordeeld worden tot onthoofding met een zwaard
het zwaard van Damocles
een dreigend gevaar dat voortdurend boven het hoofd blijft hangen
het zwaard der gerechtigheid
de wraak ten uitvoer gebracht
het zwaard aangorden
gaan vechten, een gewapende oplossing kiezen
zich op zijn zwaard storten
zelfmoord plegen middels een zwaard
iets te vuur en te zwaard verwoesten
grote verwoesting zaaien door branden en moorden
iets te vuur en te zwaard bestrijden
(figuurlijk) zeer actief bestrijden
de pen is machtiger dan het zwaard
met woorden kun je meer bereiken dan met vechten
wie naar het zwaard grijpt, zal door het zwaard vergaan
<bijbel> wie agressie zaait zal agressie oogsten

1. een lang, scherp wapen

3. afbeelding van een zwaard op een blazoen

Het woord zwaard staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "zwaard" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[3]

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zwaard	zwaarden
verkleinwoord	zwaardje	zwaardjes