libel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  libel    (hulp, bestand)
• IPA: / liˈbɛl / (2 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /li.ˈbɛɫ/
  • (Vlaanderen, Brabant): /li.ˈbɛɫ/
  • (Limburg): /li.ˈbɛl/

Woordafbreking

• li·bel

Woordherkomst en -opbouw

• [A 1] van Neolatijn  libellula zn  "waterpasje" (omdat de vorm van de larven aan een Romeins waterpas deed denken), in de betekenis van ‘insect’ aangetroffen vanaf 1761
• [A 2] van Latijn  libella zn  "waterpas", in de betekenis van ‘waterpas’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1826
• [B] via Middelnederlands libelle en misschien Frans libelle van laat Latijn libellus "boekje, smaadschrift", in de betekenis van ‘schotschrift’ aangetroffen vanaf 1424

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	libel	libellen
verkleinwoord	libelletje	libelletjes

Zelfstandig naamwoord

de libel v / m

1. (dierkunde) benaming voor insecten uit de orde Odonata , netvleugeligen met een lang achterlijf

   ▸ Niet zonder trots showt de boswachter open plekken, „corridors”, waar insecten, reptielen en amfibieën profijt van trekken, zoals de libel en de hagedis.

2. (gereedschap) onderdeel van een waterpas in de vorm van een met vloeistof gevuld buisje met een luchtbel, gebruikt om een zuiver horizontale stand vast te stellen

   ▸ „Hiermee kun je zien of iets recht is. Als dat zo is, zit het belletje midden in de libel.” Anna legde de waterpas op de vlakke werkbank.

• 
  1. Een libel op een takje.
• 
  2. De libel van een waterpas.

Synoniemen

• libelle (uitspraakvariant)

Hyperoniemen

• [1] dier
  • geleedpotige
    • insect
• [2] waterpas

Hyponiemen

• [1] zie de categorie: Libellen in het Nederlands
• [1] heidelibel, vuurlibel

Verwante begrippen

• [1] waterjuffer

Vertalingen

    1. benaming voor insecten uit de orde Odonata   

Duits: Libelle (de) v Engels: dragonfly (en) Fins: korento (fi) Frans: libellule (fr) v Italiaans: libellula (it) v Pools: ważka (pl) v, poziomica (pl) v, poziomnica (pl) v, libella (pl) v

Portugees: libélula (pt) v Roemeens: libelulă (ro) v, calul-dracului (ro) m Slowaaks: vážka (sk) v Spaans: libélula (es) v, (Argentinien) alguacil (es) m Tsjechisch: vážka (cs) v

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	libel	libellen
verkleinwoord	libelletje	libelletjes

Zelfstandig naamwoord

[B] het libel o

1. publicatie waarin iets of iemand spottend wordt bekritiseerd

   ▸ John Adams was enthousiast over het pamflet: ‘Ik beschouw de publicatie van dit libel als een bewijs dat (…) er een partij is die gewonnen is voor de democratische beginselen’.

• 
  1. Een bekende libel over koning Willem III .

Synoniemen

• libelle (uitspraakvariant)
• schotschrift, smaadschrift, pamflet, vlugschrift

Gangbaarheid

• Het woord libel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "libel" herkend door:

77 %	van de Nederlanders;
84 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.