exploiteren

Nederlands

naamwoord van handeling
zelfstandig	bijvoeglijk
exploiteren	geëxploiteerd
exploitatie

Uitspraak

• Geluid:  exploiteren    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• ex·ploi·te·ren

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘winstgevend maken’ voor het eerst aangetroffen in 1886
• afgeleid van het Franse exploiter (met het achtervoegsel -eren)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
exploiteren	exploiteerde	geëxploiteerd
zwak -d	volledig

Werkwoord

exploiteren

1. overgankelijk draaiende houden met winst

   • Henk wil graag een bedrijf voor reclamezuilen exploiteren. 

   ▸ Het exploiteren van een horecagelegenheid wordt bijvoorbeeld in het Bal niet als milieubelastende activiteit aangewezen, zodat het voorkomen of het beperken van de nadelige gevolgen voor het milieu niet op rijksniveau zijn gereguleerd.

   • Een slordige honderd onbewoonde eilanden worden geëxploiteerd als hotel. Als vuistregel geldt: één eiland, één resort, iets wat de Malediven een unieke en daarmee ook populaire vakantiebestemming maakt.  

2. gebruiken om niet financiële redenen

   ▸ In Maastricht, bij het jaarlijkse congres tijdens de WK wielrennen, heeft de UCI een motie aangenomen om "pogingen om de pijnlijke aspecten van de wielergeschiedenis te exploiteren" te negeren.

Synoniemen

• uitbaten. profiteren, beheren
• munt slaan uit iets
• geld uit iets slaan

Verwante begrippen

• uitbuiten, uitmelken

Afgeleide begrippen

• exploitant, exploitatie, exploiteerbaar

Vertalingen

    1. draaiende houden met winst   

Engels: exploit (en) Frans: exploiter (fr)

Spaans: explotar (es)

Gangbaarheid

• Het woord exploiteren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "exploiteren" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.