dito

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  dito    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈdito / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• di·to

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Venetiaans, in de betekenis van ‘evenzo’ voor het eerst aangetroffen in 1562
• Afkomstig van Middelnederlands dito dat teruggaat op het Venetiaans. Doordat Venetiaanse kooplieden het vaak in opsommingen gebruikten verspreidde het zich ook naar andere landen. Hetzelfde geldt voor ditto uit het Toscaans. Het Toscaans vormde de basis voor het moderne Italiaans. Hierin is het synoniem detto, zodat oudere etymologische verklaringen vaak naar deze woorden verwijzen .

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	dito	dito's
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

dito o

1. een bevestiging in alle bijzonderheden

   • Hij kon zijn dito daarover niet uitspreken. 

Vertalingen

    1.   

Engels: ditto (en)

	stellend
onverbogen	dito
verbogen	dito

Bijvoeglijk naamwoord

dito

1. eender, hetzelfde

   • Hij had een blauwe hoed en een dito jasje aan. 

   ▸ Hij knikte haar vriendelijk toe en produceerde een dito lachje.

Bijwoord

dito

1. eveneens

   • De toneelspelers werden kleddernat door de plotselinge regenbui en de toeschouwers dito. 

Afgeleide begrippen

• idem dito

Gangbaarheid

• Het woord dito staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "dito" herkend door:

95 %	van de Nederlanders;
92 %	van de Vlamingen.

Italiaans

Uitspraak

• IPA: /ˈdiːto/

Woordafbreking

• di·to

Woordherkomst en -opbouw

• Van het Latijnse digitus (vinger, teen).

enkelvoud	meervoud
dito	dita diti

Zelfstandig naamwoord

dito m

1. (anatomie) vinger, teen

Middelnederlands

Woordherkomst en -opbouw

• van Venetiaans dito "gezegd"; voor het contact tussen Vlaanderen en Venetië zie "De context." in:
  Bruijn-van der Helm, J. de e.a. (eds.)
  Een koopman in Venetië (2001) Verloren, Hilversum; p. 51 e.v.

Bijwoord

dito

1. als gezegd, net zo

   • Dit achtervolghende zyn de edele van Vlaenderen die daer ghevanghen waren.
     (…)
     Boudin Dongwies, poorter van Brugghe, schilt cnape.
     Meester Jan van Hoverschelde, bailliu van Ypre, dito.
     Jacop de Heere, burchmeester van den Vryen. dito. 
     (…)

Overerving en ontlening

• Nederlands: dito

Venetiaans

Woordherkomst en -opbouw

• voltooid deelwoord van Venetiaans dir "zeggen", van Latijn dictum, vergelijk Italiaans ditto "zoals gezegd"

Bijwoord

dito

1. hetzelfde, dezelfde (verkorting gebruikt in een opsomming om herhaling te voorkomen)

Overerving en ontlening

• Middelnederlands: dito
  • Nederlands: dito

Zelfstandig naamwoord

dito m

1. woord, gesprokene

Werkwoord

1. voltooid deelwoord van dir