barsten

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  barsten    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• bar·sten

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘splijten’ voor het eerst aangetroffen in 1270
• afgeleid van barst met het achtervoegsel -en

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
barsten	barstte	gebarsten
zwak -t gemengd	volledig

Werkwoord

barsten

1. ergatief heftig breken of uiteenspatten

   • Het koude glas barstte toen er heet water in werd geschonken. 

2. absoluut ~ van een versterking van de uitdrukking die volgt

   • Het barst er van de muggen. 
   • Hij heeft een barstende hoofdpijn. 

   ▸ De Nationale 7 is verbonden met de opkomst van de auto in de jaren twintig en dertig. Destijds hadden auto's kleine brandstoftanks en gingen ze vaak kapot. Daarom barst het langs de route van de pompstations en garages, veelal opgetrokken in een betonnen art-decostijl, destijds het toppunt van moderniteit. Vele zijn vervallen, sommige zijn gerestaureerd, zoals een klassiek pompstation in Valence. Het mooiste voorbeeld van deze stijl ligt strikt genomen niet aan de Nationale 7: de Citroëngarage in Lyon.

3. laten barsten: iemand niet (meer) helpen terwijl dat eigenlijk wel moest

   • De vrouw liet haar man barsten toen hij het moeilijk had op zijn werk. 

Hyponiemen

• afbarsten, doorbarsten, losbarsten, opbarsten, openbarsten, uitbarsten

Afgeleide begrippen

• barstensvol, weerbarstig

Vertalingen

    1. heftig breken of uiteenspatten   

Duits: bersten (de) Engels: crack (en), burst (en), split (en)

Spaans: cuartearse (es), estallar (es), hender (es), henderse (es), resquebrajarse (es), reventar (es), reventarse (es), saltar (es)

Zelfstandig naamwoord

barsten mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord barst

Gangbaarheid

• Het woord barsten staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "barsten" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.