hoorn

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  hoorn    (hulp, bestand)
• IPA: /horn/

Woordafbreking

• hoorn

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘uitsteeksel aan dierenkop’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901
• In de betekenis van ‘blaasinstrument’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1300

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	hoorn	hoorns
verkleinwoord	hoorntje	hoorntjes

Zelfstandig naamwoord

hoorn m

1. hard en meestal gebogen uitsteeksel aan de kop van verschillende dieren

   • De koe had grote hoorns. 

2. uitwas die op een hoorn lijkt, bijvoorbeeld bij insecten
3. Sjabloon:weekdieren gedraaide schaal van sommige weekdieren

   • Zij vonden allerlei hoorns toen ze langs het strand liepen. 

4. een (elektro-) akoestische versterker, bijvoorbeeld het hoor- en spreekgedeelte van een telefoon

   • Hij legde de hoorn direct neer nadat hij hoorde wie er aan de telefoon was. 

5. (muziekinstrument) blaasinstrument dat oorspronkelijk gemaakt werd van een hoorn, maar tegenwoordig vaak van een gewonden koperen buis met ventielen, en een brede klankbeker

   • Wij kunnen wel aardig op de hoorn spelen. 

• 1. hard, veelal gebogen uitsteeksel aan kop (hier: bij neushoorn)
  1. hard, veelal gebogen uitsteeksel aan kop
  (hier: bij neushoorn)
• 
  2. uitwas die op een hoorn lijkt
  (hier: bij zwarte vlieg)
• 
  3. gedraaide schaal van sommige weekdieren
• 
  4. akoestische versterker
  (hier: bij antieke grammofoon)
• 
  5. blaasinstrument
  (hier: waldhoorn)

Synoniemen

• [1] gewei
• [2] antenne
• [3] slakkenhuis
• [4] microtelefoon

Hyperoniemen

• [5] aerofoon, blaasinstrument, muziekinstrument

Hyponiemen

   

agaathoorn agaatpeerhoorn alpenhoorn althoorn ammonshoorn bassethoorn bokshoorn coehoorn diphoorn drinkhoorn eekhoorn = eenhoorn fuikhoorn gehoorhoorn gemshoorn giethoorn hartshoorn hertshoorn jachthoorn (5) kinkankhoorn kinkhoorn klephoorn = koehoorn kromhoorn kruithoorn kunsthoorn midwinterhoorn misthoorn natuurhoorn neushoorn nieuwenhoorn orkesthoorn (5) ossenhoorn oudenhoorn = oudshoorn posthoorn (5) ramshoorn ringhoorn roomhoorn ruishoorn saxhoorn scheepshoorn schoenhoorn schoothoorn slakhoorn spoelhoorn = spreekhoorn (4) stekelhoorn telefoonhoorn tenorhoorn tepelhoorn toethoorn tritonshoorn uithoorn vleugelhoorn voelhoorn waldhoorn zeehoorn

Afgeleide begrippen

   

hoornachtig hoornadder hoornantenne hoornbeest hoornblad hoornblazer = hoornblende hoornbloem hoornconcert hoorndol hoorndrager hoorngeschal = hoornig hoornist hoornklaver hoornlaag hoornloos hoornpapaver = hoornraaf hoornratelslang hoornrots hoornslak hoornsteek hoornsteen = hoornstof hoornuil hoornvee hoornvlies hoornweefsel hoornwerk

Verwante begrippen

• [3] koptelefoon
• [4] megafoon, spreektrompet
• [5] hoornist, hoorniste

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] de koe bij de hoorns vatten

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	hoorn	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

hoorn o

1. de stof waaruit de hoorns van bepaalde dieren bestaan

   • Bestaan hoorns werkelijk uit hoorn? 

Gangbaarheid

• Het woord hoorn staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "hoorn" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.