anders

Niet te verwarren met: Anders, Anders'

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  anders    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈɑndərs / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• an·ders

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands anders, in de betekenis ‘op andere wijze’ aangetroffen vanaf 1201, op te vatten als genitief van ander met het achtervoegsel -s

Bijvoeglijk naamwoord

anders

1. partitief van ander

   • Normaal ziet u altijd dokter Jansen, maar vandaag is er iemand anders. 
   • Meestal krijgen we maandagochtend Frans, maar vandaag krijgen we iets anders. 

   ▸ De zoveelste schreeuw sneed door de kamer. Maar deze was anders. Op het bed lag de doodverklaarde met opengesperde ogen en mond, haar handen verkrampt in de lucht.

   ▸ Niemand had iets verkeerds gedaan, althans niets aantoonbaar verkeerds, hijzelf niet en niemand anders.

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] er zit niets anders op
  men moet wat onvermijdelijk is aanvaarden

• Ik moest helemaal opnieuw beginnen, er zat niets anders op. 

• [1] er zit niets anders op dan
  het was noodzakelijk geworden om

∗ Er zat niks anders op dan in mijn drinkfles te plassen.

Vertalingen

    1. partitief van ander   

Engels: else (eng)

Russisch: другого (ru)

Bijwoord

anders

1. op andere wijze

   • Deze keer heb ik het anders gedaan. 

   ▸ Ook is er kritiek op een van de oprichters van de zender, Lex Harding. Hij zegt in de documentaire dat hij zocht naar "lekkere wijven, mooie meiden om op televisie te presenteren". Hij erkent dat het er vroeger anders aan toe ging dan nu. "Waren opmerkingen overschrijdend naar de maatstaven die nu worden gehanteerd? Zeer zeker. Er werd gevloekt, gescholden en mensen werden uitgelachen."

2. op een ander moment

   • Anders is het altijd een vrolijk meisje maar nu is ze ziek en chagrijnig. 

Afgeleide begrippen

• anders-actieven, andersbegaafd, andersdenkend, andersglobalisme, andersglobalist, andersom, anderstalig, andersvalide, anderszins

Anagrammen

• Ardens, danser, naders, Sander

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] anders dan
  behalve

• Ik heb geen argument gehoord, anders dan dat je geen zin hebt. 

• [1, 2] anders dan anders
  ongebruikelijk, bijzonder
• [1] niet … anders dan
  uitsluitend

• De nieuwe president van Suriname Desi Bouterse is niet welkom in Nederland, anders dan om zijn gevangenisstraf uit te zitten. 

Vertalingen

    1. op andere wijze   

Duits: anders (de) Engels: differently (en)

Russisch: иначе (ru), по-другому (ru) Spaans: de otra manera (es)

    1. behalve   

Duits: außer (de)

Voegwoord

anders

1. leidt een zin in die een andere gang van zaken aangeeft

   • Je moet je huis verven, anders gaat het hout rotten. 

Vertalingen

    1. leidt een zin in die een andere gang van zaken aangeeft   

Duits: sonst (de) Engels: else (en) Frans: sinon (fr)

Oudnoords: eða Papiaments: sino Spaans: sino (es)

Gangbaarheid

• Het woord anders staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "anders" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.