instrument

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  instrument    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• in·stru·ment

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans of Latijn, in de betekenis van ‘gereedschap’ voor het eerst aangetroffen in 1285
• Van het Franse instrument, van het Latijnse instrumentum

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	instrument	instrumenten
verkleinwoord	instrumentje	instrumentjes

Zelfstandig naamwoord

het instrument o

1. (gereedschap) werktuig

   • Kun je mij dat instrument aangeven? 

2. (figuurlijk) hulpmiddel om iets te kunnen realiseren

   • Als instrument in de strijd tegen klimaatverandering moet fietsen meer gepromoot worden, vinden de 193 lidstaten van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.  
   • Het is niet de bedoeling van dit onderzoek om instrumenten te ontwikkelen waarmee zij hun effectiviteit verhogen, maar wel om gereedschappen te bieden voor kritische reflectie.  

   ▸ Mijn stem is misschien wel het belangrijkste instrument in mijn leven omdat ik veel praat.

   ▸ Mijn instrument is de juiste vragen stellen.

3. (muziek) verkort voor muziekinstrument

   • Ik zou graag een nieuw instrument kopen, maar heb het geld nog even niet. 

   ▸ Het zou een tafereel van twee minnaars kunnen zijn, waarbij de jonge vrouw met gebogen hoofd aan het instrument zit en hevig geboeid lijkt te worden door het prachtige klavier en het weelderige inlegwerk op de houten ombouw.

   ▸ 'Thea, als je eens zin hebt om op dit instrument te komen spelen, dan staat het volledig tot je beschikking.

Hyponiemen

   

aanwijsinstrument aanwijzingsinstrument afleesinstrument analyse-instrument arbeidsmarktinstrument balginstrument begeleidingsinstrument beleggingsinstrument beleidsinstrument blaasinstrument boordinstrument communicatie-instrument controle-instrument dubbelrietinstrument enkelrietinstrument evaluatie-instrument financieringsinstrument klavierinstrument kruiswijzerinstrument machtsinstrument marketinginstrument meetinstrument melodie-instrument muziekinstrument navigatie-instrument observatie-instrument onderdrukkingsinstrument onderzoeksinstrument orkestinstrument percussie-instrument precisie-instrument prijsinstrument promotie-instrument propaganda-instrument rapportage-instrument rente-instrument rietinstrument ritme-instrument schrijfinstrument screeningsinstrument selectie-instrument slaginstrument snaarinstrument snijinstrument solo-instrument strijkinstrument toetseninstrument toetsinstrument tokkelinstrument transietinstrument triage-instrument waterpasinstrument werkinstrument

Afgeleide begrippen

   

instrumentaal instrumentair instrumentalisme instrumentarium instrumenteel instrumentenbord instrumentenbouwer instrumentenlanding instrumentenmaker instrumentenmuseum instrumentenpaneel instrumentist instrumentkabel instrumentmaker

Vertalingen

    1. werktuig   

Bulgaars: оръдие (bg) o, сечиво (bg) o Duits: Werkzeug (de) o, Instrument (de) o Engels: instrument (en) Fins: väline (fi) Grieks: εργαλείο (el) o Hebreeuws: כלי (he) m Italiaans: strumento (it) m Japans: 器具 (ja), 器械 (ja) Latijn: instrumentum (la) o Lets: rīks (lv) m, ierīce (lv) v

Litouws: įrankis (lt) m, prietaisas (lt) m Noors: redskap (no) Papiaments: instrumènt Portugees: instrumento (pt) m Russisch: инструмент (ru) m Schots-Gaelisch: inneal (gd) m Sloveens: orodje (sl) o Spaans: instrumento (es) m, herramienta (es) v Urdu: آلہ (ur) v Zweeds: instrument (sv) o

    2. verkort voor muziekinstrument   

Chinees: 中國 (zh) Duits: Instrument (de) o, Musikinstrument (de) o Engels: instrument (en) Fins: soitin (fi), instrumentti (fi) Frans: instrument (fr) m Grieks: όργανο (el) o Hebreeuws: כלי נגינה (he) Hongaars: hangszer (hu) Iers: uirlis (ga) v Italiaans: strumento (it) m Japans: 楽器 (ja) Koreaans: 악기 (ko) Latijn: organum (la) o

Lets: instruments (lv) m Litouws: instrumentas (lt) m Malayalam: സംഗീത ഉപകരണം (ml) (samgeetha upakaraNam) Noors: instrument (no) Portugees: instrumento (pt) m Russisch: инструмент (ru) m Schots-Gaelisch: ionnsramaid (gd) v, inneal-ciùil (gd) m Sloveens: instrument (sl) m, inštrument (sl) m Spaans: instrumento (es) m Tsjechisch: nástroj (cs) m Urdu: اوزار (ur) m, ساز (ur) v Zweeds: instrument (sv) o

Gangbaarheid

• Het woord instrument staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "instrument" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Engels

Uitspraak

• Geluid:  instrument    (hulp, bestand)

enkelvoud	meervoud
instrument	instruments

Zelfstandig naamwoord

instrument

1. (gereedschap) (gereedschap) instrument

Frans

Uitspraak

• Geluid:  instrument    (hulp, bestand)
• IPA: /ɛ̃s.tʁy.mɑ̃/

enkelvoud		meervoud
zonder lidwoord	met lidwoord	zonder lidwoord	met lidwoord
instrument	l'instrument	instruments	les instruments

Zelfstandig naamwoord

instrument m

1. (gereedschap) instrument [1]
2. (figuurlijk) instrument [2]
3. (muziek) instrument [3]; muziekinstrument

Synoniemen

• [3] instrument de musique

Afgeleide begrippen

• [3] instrument à anche
• [3] instrument à vent