onderwerpen

Nederlands

naamwoord van handeling
zelfstandig	bijvoeglijk
onderwerpen	onderwerpend
onderwerping	onderworpen

Uitspraak

(klemtoonhomogram)

• Geluid:  onderwérpen    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˌɔndərˈwɛrpə(n) / (4 lettergrepen)
• Geluid:  ónderwerpen    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈɔndərˌwɛrpə(n) / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• on·der·wer·pen

Woordherkomst en -opbouw

• ww: samenstelling van  onder bw  en  werpen ww 
• zn:  onderwerp zn  met de uitgang -en

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
onderwerpen /ɔndər'ʋɛrpə(n)/	onderwierp /ɔndər'ʋirp/	onderworpen /ɔndər'ʋɔrpə(n)/
klasse 3	volledig

Werkwoord

onderwérpen

1. zijn gezag vestigen over iets of iemand, meestal met geweld.

   • De Mongolen onderwierpen vrijwel geheel Azië. 

2. zich ~: zichzelf overgeven aan het gezag van een ander.

   • Sommige steden onderwierpen zich vrijwillig om aan de verschrikkelijke wraak van de Mongolen te ontkomen. 

   ▸ Maar vandaag vraagt Thea zich af of het verstandig is om te blijven en een stuk te bekijken over een vrouw die zich door intimidatie en vleierij laat onderwerpen aan een man die beter had moeten weten, ook al speelt haar vriendin de rol nog zo ironisch.

   ▸ De soupers aan het hof beginnen me behoorlijk de keel uit te hangen. Niet alleen omdat ze eindeloos duren, of omdat we ons moeten onderwerpen aan de laatste modes zoals bepoederde gezichten, martelend strakke, met edelstenen bezette kapsels als ramshoorns, zijden gewaden waarvan de mouwen zo krap zitten dat het bijna onmogelijk is om een lepel naar onze zorgvuldig gekleurde lippen te brengen... Nee, het ergst zijn de roddels, het kwaadaardige gegons van wespen die hun giftige angels maar al te graag in welke tere huid dan ook steken.

Vaste voorzetsels

• onderwerpen aan

Vertalingen

    1. gezag opleggen   

Duits: unterwerfen (de) Engels: subjugate (en) Frans: soumettre (fr)

Middelnederlands: becraften, becrachten Spaans: someter (es), sujetar (es), sojuzgar (es), avasallar (es)

    2. zich overgeven   

Duits: sich unterwerfen (de), sich ergeben (de) Engels: submit (en)

Frans: se soumettre (fr)

Zelfstandig naamwoord

de ónderwerpen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord onderwerp

   ▸ De rechtsstaat wordt, terecht of onterecht, bij de meest uiteenlopende onderwerpen betrokken.

   ▸ Ik hoopte iets zinnigs te zeggen over onderwerpen waar zij later misschien ook mee te maken zouden krijgen.

   ▸ Aanleiding zijn de bezuinigingen op wetenschappelijk onderzoek door president Trump. Hij heeft op grote schaal subsidies geschrapt voor universiteiten en instellingen die zich bezighouden met onderwerpen die hem niet zinnen, zoals klimaatverandering en gender. Veel onderzoekers zijn daardoor hun baan kwijtgeraakt. Bij sommige instellingen zijn onderzoeksgroepen en -programma's opgeheven.

Gangbaarheid

• Het woord onderwerpen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "onderwerpen" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.