installeren

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  installeren    (hulp, bestand)
• IPA: / ˌɪnstɑˈlerə(n) / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• in·stal·le·ren

Woordherkomst en -opbouw

• van Frans installer (met het achtervoegsel -eren), in de betekenis van ‘inrichten, bevestigen (in een ambt)’ voor het eerst aangetroffen in 1691

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
installeren	installeerde	geïnstalleerd
zwak -d	volledig

Werkwoord

installeren

1. overgankelijk in een positie brengen waarin voortaan een bepaalde functie kan worden vervuld

   ▸ Daardoor kwam de verantwoordelijkheid voor het huis en het land ook grotendeels neer op de schouders van de kamerheer. Geoffrey Poke had zich al stevig geïnstalleerd aan de top van de hiërarchie van de bedienden toen Emont lord werd, en de combinatie van Geoffreys zucht naar macht en Emonts desinteresse gaf hem de gelegenheid om zijn positie verder uit te breiden.

2. overgankelijk, (informatica) een computerprogramma op de computer zetten en voor gebruik gereedmaken

   • Hij wist niet hoe hij het nieuwe computerprogramma moest installeren. 

3. overgankelijk, (techniek) plaatsen van toestellen, het daarop aansluiten van geleidingen zodat een praktisch bruikbare inrichting wordt verkregen

   • De installateur is bezig met het installeren van de verwarmingsinstallatie. 

4. zich gereed maken om ergens te verblijven

   ▸ Hoewel ik er vaak was geweest en de klinkende namen van Titiaan en Tintoretto achteloos door soireetjes had laten rollen, hoewel ik geroutineerd in mijn krant bleef lezen terwijl de vuurrode hogesnelheidstrein mij over de landverbinding van Mestre naar de oude stad bracht en veelbetekenend begon af te remmen, en hoewel ik mij had voorgenomen om mijn entree in de stad met een praktische instelling te benaderen en enige eventuele beroering van het gemoed uit te stellen totdat ik goed en wel was geïnstalleerd, moest ik even naar adem happen toen ik het station uit liep en het breekbare, pastelkleurige cliché van de stad aan het groene water zich onbekommerd en schijnbaar onschuldig voor mij ontvouwde.

Synoniemen

• aanleggen, inrichten

Hyponiemen

• herinstalleren

Afgeleide begrippen

• [3] installateur, installatie, installering, installatie

Vertalingen

Onderstaande vertalingen dienen nagekeken te worden en omgezet in de bovenstaande tabellen. Nummers na de vertalingen komen niet noodzakelijk overeen met de opgegeven definities. Voor meer uitleg zie WikiWoordenboek:Hoe vertalingen nakijken.

    1. de formele aanvang van een officiële functie   

Duits: einweisen (de) Engels: install (en)

Frans: installer (fr) Papiaments: instalá Spaans: instalar (es)

    2. het invoeren en gebruiksklaar maker van een computerprogramma   

Duits: installieren (de) Engels: install (en)

Frans: installer (fr) Spaans: instalar (es)

    3. het aanleggen van een installatie   

Duits: installieren (de) Engels: install (en)

Frans: installer (fr)

Gangbaarheid

• Het woord installeren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "installeren" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

De schrijfwijze "instaleren" werd in dit onderzoek door 56 % van de Nederlanders en 61 % van de Vlamingen herkend, hoewel dit nooit een officiële spelling is geweest.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.