zwierder
Nederlands
Uitspraak
Woordafbreking
- zwier·der
Woordherkomst en -opbouw
enkelvoud | meervoud | |
---|---|---|
naamwoord | zwierder | zwierders |
verkleinwoord | - | - |
Zelfstandig naamwoord
de zwierder m
- (huishouden) (techniek) apparaat iets droger maakt door het zo hard rond te laten draaien dat veel water eruit wordt geslingerd
- ▸ Een grondige wasbeurt, dat betekent: drie maal de sla reinigen in een zwierder, telkens met proper vers water.[2]
- ▸ Alles met d'hand, zonder machine, wassen en wrijven met de schuurborstel, spoelen, wringen zonder zwierder, en alles uithangen om te bleken, inhalen, dampen en strijken.[3]
- ▸ ⧖ (…) de Zwierder is een ijzeren of stalen bak, voor het droogen van 't katoen; hij doet 600 toeren per minuut; (…)[4]
- (geschiedenis) taps toelopende paal die rust op een gaffel dicht bij het zwaardere dikke eind en met aan het dunne eind een haak waaraan een emmer hangt, zodat je door de hefboomwerking van het zware eind met weinig inspanning de emmer diep in een put kan laten zakken
- (pejoratief) man die een vrolijk, maar te losbandig leven leidt
- ▸ Ze mogen best weten dat die Reinders niet een vrolijke zwierder is. En ik klaag niet. Ik ben zeer tevreden.[5]
- ▸ ⧖ Vader en moeder, ging hij voort, die zijn dood, Broeders of Zusters heb ik nooit gehad, en van mijn overig maagschap worde ik verfoeid, omdat ik een zwierder ben, zeggen ze, en al mijn geld verkwist heb....[6]
- (beroep) (textielindustrie) bediener van een droogtrommel in een blekerij
- (sport) (schaatsen) man die het schoonrijden beoefent
Synoniemen
- [1] centrigufe
- [2] putzwengel
- [3] losbol, pierewaaer
Verwante begrippen
- [1] groente, wasgoed
- [2] putgalg, waterput
- [3] mannelijke vorm van zwierderes
- [4] blekerij, droogtrommel
Opmerkingen
- De betekenis "centrifuge" is vooral in Vlaanderen gangbaar, de betekenis "schoonrijder" komt hoofdzakelijk in Nederland voor.
Gangbaarheid
- Het woord 'zwierder' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zwierder" herkend door:
74 % | van de Nederlanders; |
93 % | van de Vlamingen.[8] |
Verwijzingen
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ Weblink bron Gijs Du Laing (geciteerd)“Groenten uit de stad ongezonder?” (27 maart 2014) op bruzz.be
- ↑ Weblink bron Pieter van BaerleBij de oude wasbleker in: Biekorf., jrg. 64 nr. 11A (november 1963), G. Barbiaux, Brugge, p. 340
- ↑ Weblink bron Groote Ramp in: De Werkman , jrg. 31 nr. 1608 (31 juli 1903), p. 2 kol. 1
- ↑ Weblink bron P.M. Reinders geciteerd door Hieke Jippes“Gesprek met P.M. Reinders; Het is een godswonder dat ik nog Nederlands spreek” (14 juni 1991) op nrc.nl
- ↑ Weblink bron S. Van der GuchtDoktoor Goris in: Het Land van Aelst , jrg. 29 nr. 31 (5 augustus 1888), p. 1 kol. 2
- ↑ Weblink bron “
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Categorieën:
- Woorden in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands van lengte 8
- Woorden in het Nederlands met audioweergave
- Woorden met 2 lettergrepen in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands met IPA-weergave
- Achtervoegsel -der in het Nederlands
- Zelfstandig naamwoord in het Nederlands
- Huishouden in het Nederlands
- Techniek in het Nederlands
- Geschiedenis in het Nederlands
- Pejoratief in het Nederlands
- Beroep in het Nederlands
- Textielindustrie in het Nederlands
- Sport in het Nederlands
- Niet in Woordenlijst Nederlandse Taal
- Prevalentie Nederland 74 %
- Prevalentie Vlaanderen 93 %