schaafmachine

Nederlands

Uitspraak

Geluid: schaafmachine (hulp, bestand)
IPA: / ˈsxafmɑˌʃinə / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

schaaf·ma·chi·ne

Woordherkomst en -opbouw

samenstelling van schaaf ww en machine zn ^[1]

Zelfstandig naamwoord

de schaafmachine v

apparaat waarin met een harde scherpe rand een dun laagje van stug en ruw materiaal verwijderd
1. (techniek) om hout glad te maken
  ▸ Al tien jaar bewerkt hij hout en zijn wens is vaste medewerker bij de schaafmachine te worden. “Dat hout komt er zo mooi bewerkt uit.”^[2]
  
  ▸ Een stikkende angst neep hem plots de keel dicht: als vader es [sic!] een ongeluk gehad had? Met z'n hand tegen die huilende cirkelzaag gekomen was of tegen de snorrende boor of die brommende schaafmachine, die zo gemeen knerpen kon over het saamgeplette hout….^[3]
2. om steenkool te winnen
  ▸ Vorige week overhandigden mijnwerkers symbolisch de laatste steenkoolmachine aan FC Schalke. De blauw-wit geverfde schaafmachine komt op het stadionterrein te staan.^[4]
3. (sport) om een ijsbaan glad te maken
  ▸ Butter had naar zijn zeggen try-outs willen doen met het toevoegen van chemicaliën aan het te bevriezen water, “om uit te vinden hoe het staat met de taaiheid, de hardheid en de wrijvingsweerstand van het ijs”. Hij was van mening dat de Noren de problemen eenvoudig dachten op te lossen door op de schaafmachine te gaan zitten en rond te rijden. “Zo werkt dat niet. Ik zag op de tv dat het ijs te rauw was.^[5]
4. (verkeer) om een oud wegdek te egaliseren
  ▸ Een schaafmachine verwijdert een centimeters dikke laag asfalt van de A10.^[6]
5. om leer een gelijkmatige dikte te geven
  ▸ ⧖ In principe zou de leerlooierij van Hato ook koeiehuiden kunnen prepareren voor verwerking, maar dan moet de schaafmachine het wel doen.^[7]

Synoniemen

[1.3] zamboni

Gangbaarheid

Het woord schaafmachine staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ Weblink bron
Margot Poll & Yaël Vinckx
“'Werken is vooral leren om op tijd te komen'” (23 oktober 1995) op nrc.nl
↑ Weblink bron
A.M. de Jong
“Merijntje Gijzen's jeugd: Onnozele kinderen. Deel 3.”, 3e druk (1927), Em. Querido's Uitgeverij, Amsterdam, p. 42
↑ Weblink bron “Einde kolentijd” (20 december 2018) op nrc.nl
↑ Weblink bron “Noors ijs "te rauw' voor wereldrecords” (15 februari 1993) op nrc.nl
↑ Weblink bron Nieuwe asfaltlaag A10 na ongeval met tankauto (fotobijschrift) in: Nederlands Dagblad , jrg. 48 nr. 11998 (25 januari 1992), Stichting Nederlands Dagblad, Amersfoort, p. 3 kol. 3/6
↑ Weblink bron Kenners: ’het beste leer van de Caribische regio’ : Financiële injectie kan bedrijf vooruit helpen : Tussen abattoir en schoudertas zitten de leerlooiers van Hato in: Amigoe , jrg. 106 nr. 229 (4 oktober 1989), Amigoe, Curaçao, p. 2 kol. 2

[1] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[Werken_is_vooral_leren_om_op_tijd_te_komen-2] Weblink bron
Margot Poll & Yaël Vinckx
“'Werken is vooral leren om op tijd te komen'” (23 oktober 1995) op nrc.nl

[Merijntje_Gijzen's_jeugd:_Onnozele_kinderen._Deel_3.,_p._42-3] Weblink bron
A.M. de Jong
“Merijntje Gijzen's jeugd: Onnozele kinderen. Deel 3.”, 3e druk (1927), Em. Querido's Uitgeverij, Amsterdam, p. 42

[Einde_kolentijd-4] Weblink bron “Einde kolentijd” (20 december 2018) op nrc.nl

[Noors_ijs_"te_rauw'_voor_wereldrecords-5] Weblink bron “Noors ijs "te rauw' voor wereldrecords” (15 februari 1993) op nrc.nl

[Nieuwe_asfaltlaag_A10_na_ongeval_met_tankauto_(fotobijschrift),_p._p._3_kol._3/6-6] Weblink bron Nieuwe asfaltlaag A10 na ongeval met tankauto (fotobijschrift) in: Nederlands Dagblad , jrg. 48 nr. 11998 (25 januari 1992), Stichting Nederlands Dagblad, Amersfoort, p. 3 kol. 3/6

[Kenners:_’het_beste_leer_van_de_Caribische_regio’_:_Financiële_injectie_kan_bedrijf_vooruit_helpen_:_Tussen_abattoir_en_schoudertas_zitten_de_leerlooiers_van_Hato,_p._p._2_kol._2-7] Weblink bron Kenners: ’het beste leer van de Caribische regio’ : Financiële injectie kan bedrijf vooruit helpen : Tussen abattoir en schoudertas zitten de leerlooiers van Hato in: Amigoe , jrg. 106 nr. 229 (4 oktober 1989), Amigoe, Curaçao, p. 2 kol. 2

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	schaafmachine	schaafmachines
verkleinwoord	-	-