centraal

Nederlands

Amsterdam Centraal

Uitspraak

• Geluid:  centraal    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• cen·traal

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘in het midden gelegen’ voor het eerst aangetroffen in 1796
• afgeleid van centrum met het achtervoegsel -aal

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	centraal	centraler	centraalst
verbogen	centrale	centralere	centraalste
partitief	centraals	centralers	-

Bijvoeglijk naamwoord

centraal

1. in het midden gelegen

   • Het centraal station van Brussel is zondag aan het eind van de ochtend enige tijd ontruimd geweest op last van de politie. 
   • De centrale ligging van Amersfoort maakt het tot een van de meest geliefde woonplaatsen van Nederland. 

   ▸ De centrale hal was voorzien van een sensationele kroonluchter, die amechtig antiek hing te zijn. `Een van onze pronkstukken,' zei de majordomus, die alles merkte, dus ook dat de lamp mij was opgevallen. 'Alleen erg lastig in het onderhoud.

2. vanuit één punt bestuurd

   • De omzet in de supermarkten is vorig jaar met 4,6 procent gestegen tot 35,9 miljard euro. Een jaar eerder was de omzet nog 34,4 miljard euro. Dat heeft het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) donderdag gemeld. 

3. iets wat heel belangrijk is

   • De auto neemt nog steeds een centrale plaats in bij het personen vervoer. 

   ▸ Gebroederlijk pakten we elkaars handen vast en liepen de trap op van de enige winkel van het dorp, die ook dienst deed als centrale hangplek voor alle hikers.

   ▸ Terwijl hij op de lift stond te wachten, trokken de afgelopen uren in vogelvlucht aan hem voorbij. Centraal hierin stond Jochem Hundertmark.

Antoniemen

• decentraal, perifeer

Hyponiemen

• epicentraal, paracentraal

Afgeleide begrippen

Centraal-Afrikaan Centraal-Afrikaans Centraal-Amerikaan Centraal-Amerikaans

Centraal-Aziatisch Centraal-Aziatische Centraal-Bicolano Centraal-Europa

Centraal-Europeaan Centraal-Europees Centraal-Europeeër centraalbouw

centraaldoos centraalpunt centraalstation centralisme centralist

Verwante begrippen

• hoofd-, middelste, van het middelpunt, centrum, centrale

Vertalingen

    1. in het midden gelegen   

Duits: zentral (de) Engels: central (en) Frans: central (fr)

Papiaments: sentral Pools: centralny (pl) Spaans: central (es), céntrico (es)

    2. vanuit één punt bestuurd   

Spaans: central (es)

Gangbaarheid

• Het woord centraal staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "centraal" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.