fonola

Nederlands

1. Een fonola als voorzetapparaat.

Uitspraak

• Geluid:  fonola    (hulp, bestand)
• IPA: / foˈnola / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• fo·no·la

Woordherkomst en -opbouw

• van de vanaf 1902 door Duitse fabrikant Ludwig Hupfeld AG voor zijn pianola's gebruikte merknaam "Phonola", vermoedelijk een kofferwoord van Engels phonograph en pianola; in de betekenis "pianola" aangetroffen vanaf 1909 (zie vindplaats hieronder)

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	fonola	fonola's
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de fonola v / m

1. (muziek) (geschiedenis) toestel dat een op een rol vastgelegd muziekstuk automatisch afspeelt op een piano
   Oorspronkelijk ging het om een voorzetapparaat, later kwamen er ook ingebouwde varianten; al voor de Tweede Wereldoorlog maakte de opmars van de platenspeler een einde aan de populariteit van dit toestel.

   • Verder waren er in zijn ouderlijk huis twee piano's en een fonola, die door zijn moeder bespeeld werd. 
   • ⧖ In de danszaal werden juist bij een fonola eenige passen geprobeerd; (…) 
   • Men heeft nu al automaten tot het vervaardigen van eenvoudige voorwerpen, voor moeren, tapeinden en condensordoppen; voor lucifers en sleutels, pennen, naalden, spelden en spijkers; automaten, die perronkaartjes, postzegels of chocolade uitreiken na inwerping van een geldstuk; automatische rekenmachines, autom. restaurants, de schrijfmachine is een automaat en in de fonola heeft men een automaat, die muziek maakt. 

Synoniemen

• pianola

Verwante begrippen

• piano

Gangbaarheid

• Het woord 'fonola' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "fonola" herkend door:

12 %	van de Nederlanders;
12 %	van de Vlamingen.