bijzonder

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  bijzonder    (hulp, bestand)
• IPA:
  • (Noord-Nederland): /biˈzɔndər/
  • (Vlaanderen, Brabant): /biˈzɔndər/
  • (Limburg): /bɛ^ɪˈzɔndər/

Woordafbreking

• bij·zon·der

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘speciaal, opmerkelijk’ voor het eerst aangetroffen in 1260
• afgeleid van zonder met het voorvoegsel be-

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	bijzonder	bijzonderder	bijzonderst
verbogen	bijzondere	bijzonderdere	bijzonderste
partitief	bijzonders	bijzonderders	-

Bijvoeglijk naamwoord

bijzonder

1. een hoogst eigenaardige kwaliteit of eigenschap hebbend

   • Het is heel bijzonder om 's-avonds om 10 uur nog te werken aan het WikiWoordenboek. 

2. speciaal

   ▸ Het was heel bijzonder om bewust maar ook onbewust te weten dat ik haar steun had. Hoe alleen ik ook was aan de andere kant van de wereld, ik wist dat ze er voor me was.

   ▸ 'Niks bijzonders. Een akkefietje met de jongens. Na het eten hebben we het er wel over, oké? '

3. in hoge mate

   ▸ Toch zijn wij er bijzonder aan gehecht, omdat het hier ter plekke naar het leven is geschilderd, toen de vioolvirtuoos op het hoogtepunt van zijn roem in dit hotel verbleef op doorreis naar bijval en furore aan de grote vorstenhoven van Europa.

   ▸ De tweede werd geboren in de zesde eeuw. Eigenlijk was hij een zeer eenvoudige monnik, die later abt werd van het klooster in Myra. Een bijzonder vrome man, die door zijn gebed de mensen kon genezen. Hij overleed op 10 december van het jaar 564.

4. bijzonder onderwijs (Nederland): school die niet door de overheid is opgericht

   • De jezuïeten hebben veel bijzondere scholen opgericht. 

5. bijzonder onderwijs (België): scholen voor kinderen die normaal onderwijs niet kunnen volgen

   • In Nederland noemen we bijzonder onderwijs speciaal onderwijs. 

Synoniemen

• speciaal

Antoniemen

• normaal

Afgeleide begrippen

• bijzonderheid, bijzonderlijk, verbijzonderen

Vertalingen

    1. een hoogst eigenaardige kwaliteit of eigenschap hebbend   

Duits: besondere (de), besonderer (de), besonderes (de) Engels: special (en) Frans: particulier (fr) m, particulière (fr) v Noors: sær- (no)

Nynorsk: ser- (nn), sær- (nn) Papiaments: partikular Spaans: particular (es)

Gangbaarheid

• Het woord bijzonder staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "bijzonder" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.