tankman

Nederlands

1. De tankman op een affiche dat protesteert tegen het houden van de Olympische Spelen in China.

Uitspraak

• Geluid:  tankman    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈtɛŋkmɑn / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• tank·man

Woordherkomst en -opbouw

• [1] vermoedelijk leenvertaling van Engels Tank Man, samenstelling van  tank zn "pantservoertuig met kanon"  en  man zn , in de betekenis "persoon die voor een tank gaat staan" aangetroffen vanaf 1998
• [2] vermoedelijk leenvertaling van Engels tank man, samenstelling van  tank zn "pantservoertuig met kanon"  en  man zn , in de betekenis "lid van een tankbemanning" aangetroffen vanaf 1916 (zie vindplaats hieronder)
• [3] samenstelling van  tank ww "vullen van het brandstofreservoir van een voertuig"  en  man zn 
• [4] vermoedelijk leenvertaling van Engels tank man, samenstelling van  tank zn "vat voor de opslag van vloeistof"  en  man zn 

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	tankman	tankmannen
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

de tankman m

1. (geschiedenis) (China) aanduiding voor de persoon die de moed had om voor een pantserwagen met kanon te gaan staan als vorm van geweldloos verzet

   ▸ Ook schrijver en psycholoog Ap Dijksterhuis heeft het begrip ‘vrijheid’ hoog in zijn reisvaandel staan; in de voorbereiding van zijn literaire reisgids Wegwee staat de beroemde ‘tankman’ – de student die op 5 juni 1989 op het Tiananmenplein in Beijing een colonne tanks tegenhield en van wie niet bekend is wat er met hem is gebeurd – steeds symbool voor de strijd voor vrijheid in Azië.

   ▸ Over China werden interessante fragmenten vertoond: over de tankman op het Tienanmen Plein, over een Chinese versie van Idols en over jongens en meisjes die zich lieten afbeulen als cyberkoelies. Allemaal martelaren.

2. (militair) infanterist die behoort tot de bemanning van een pantserwagen met kanon

   ▸ De tankman droeg op zijn schouder een epaulet met de woorden „Motor machine gun section”. Dit vond Warburtou zeer belangwekkend, omdat hij niet wist hoe de tankmannen eigenlijk genoemd worden.

3. (beroep) beheerder van een benzinepomp

   ▸ De tank is gevuld. Nog olie, meneer? Ja, kijkt u maar na. De tankman kijkt in de achterruimte van de wagen en stelt vast dat er volstrekt geen motor in zit.

4. (beroep) (historisch) iemand die zorgt voor de aanvoer van het water waarmee een stoommachine werkt

   ▸ Voor een stoommachine heeft men nu de volgende bemanning:
   1 machinist.
   1 voor de separator (dorschmachine).
   1 fire man (die het stroo, waarmee ze stoken, in moet vorken).
   1 tankman (die het water van de dichtstbijzijnde rivier haalt).
   6 tot 8 menners op de „stookwagens”.
   3 tot 4 pitchers (mannen, die de schoven opvorken op de wagens).

Vertalingen

    1. aanduiding voor de persoon die de moed had om voor een pantserwagen met kanon te gaan staan als vorm van geweldloos verzet   

Chinees: 坦克人 (zh) Duits: Tank Man (de) m Engels: Tank Man (en)

Frans: homme de Tian'anmen (fr) m Spaans: hombre del tanque (es) m

Gangbaarheid

• Het woord 'tankman' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.