kwel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kwel    (hulp, bestand)
• IPA: / kwɛl / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /kʋɛɫ/
  • (Vlaanderen, Brabant): /kβ̞ɛl/
  • (Limburg): /kwɛl/

Woordafbreking

• kwel

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘bron’ voor het eerst aangetroffen in 1657
• In beide gevallen een nominale afleiding van het werkwoord kwellen, dat in zijn respectievelijke betekenissen ("pijnigen" en "zwellen") een andere etymologie heeft.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kwel	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de kwel m

1. het kwellen, kwelling
2. ongemak, moeilijke situatie waardoor men gekweld wordt

Uitdrukkingen en gezegden

[2] kommer en kwel

• één en al narigheid, niets dan onheil

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kwel	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de kwel v / m

1. (geologie) grondwater dat onder druk opwelt of door een dijk sijpelt, meestal vanwege een verschil in de waterspiegel

   • Kwel die eeuwen onder de grond heeft gestroomd, is arm aan voedsel maar rijk aan kalk. 

2. (waterbeheer) het verschijnsel waarbij kwelwater opwelt

Synoniemen

• [1] kwelwater

Afgeleide begrippen

• kweldam, kweldruk, kwelkade, kwelpaard, kwelscherm, kwelspreuk, kwelwater

Vertalingen

    1 het opwellen van het grondwater   

Engels: fountain (en), source (en), spring (en)

Vertalingen

    2 Uittredend water   

Engels: seepage (en)

Werkwoord

vervoeging van
kwellen

kwel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kwellen
   

   • Ik kwel. 

2. gebiedende wijs van kwellen
   

   • Kwel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kwellen
   

   • Kwel je? 

Afgeleide begrippen

• kwelduivel, kwelgeest

Gangbaarheid

• Het woord kwel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kwel" herkend door:

95 %	van de Nederlanders;
92 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.