Naar inhoud springen

carter

Uit WikiWoordenboek
1. Onderaan: het carter met olievoorraad
  • car·ter
  • eponiem dat verwijst naar de Engelse werktuigbouwkundige James Harrison Carter (ca. 1841-1906) die in 1886 een zelfsmerende kettingkast voor fietsen patenteerde die de naam "Carter gear case" kreeg en onder die naam ook in Nederland werd geïmporteerd; anders dan in het Engels, maar net als in het Frans, is in het Nederlands het eerste deel van deze benaming verzelfstandigd en overgegaan op het zelfsmerende omhulsel van de krukas in een motor, in die betekenis wordt het vanaf 1907 aangetroffen (zie vindplaats hieronder) [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]
enkelvoud meervoud
naamwoord carter carters
verkleinwoord cartertje cartertjes

het cartero

  1. (motortechniek) bak om het blok van een verbrandingsmotor, als afsluiting en ook vaak als reservoir voor de smeerolie van de motor
    • Onder het carter zit een olieaftappunt. 
     Door een gat in het carter stroomt buitenlucht toe, maar die buitenlucht wordt eerst door de carburateur geleid, een instrument dat de buitenlucht vermengd met een fijne benzinenevel.[10]
     Tegen het heet, d.w.z. te heet loopen van den motors [sic!] dient zorgvuldig gewaakt te worden, een paar pompen olie in het carter persen, den motor stoppen, en dan af en toe door middel van den slinger den motor enkele slagen ronddraaien om vast zetten ervan, bij de afkoeling te voorkomen, en dadelijk de oorzaak van de gebrekkige werking der watercirculatie nagaan, om het te heet geworden water te vervangen, is ’t redmiddel (…)[11]
62 % van de Nederlanders;
61 % van de Vlamingen.[12]
  1. Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  2. carter op website: Etymologiebank.nl
  3. Bronlink geraadpleegd op 2 juli 2021 Weblink bron
    Tony Hadland & Hans-Erhard Lessing
    “Bicycle Design: An Illustrated History”, herdruk (2014), MIT Press, Cambridge Mass., ISBN 9780262026758, p. 151
  4. Bronlink geraadpleegd op 2 juli 2021 Weblink bron
    Archibald Sharp
    “Bicycles & Tricycles: A Classic Treatise on Their Design and Construction”, herdruk (2003; origineel 1896), Dover Publications, Mineola, ISBN 9780486429878, p. 161
  5. Bronlink geraadpleegd op 2 juli 2021 Weblink bron “James Harrison Carter” (20 november 2019) op gracesguide.co.uk
  6. Bronlink geraadpleegd op 2 juli 2021 Weblink bron “Carter Gear Case Patents Co” (8 maart 2011) op gracesguide.co.uk
  7. Bronlink geraadpleegd op 2 juli 2021 Weblink bron
    C.A. Smith
    The Tale of a Trike and a Tandem in: The Cyclist, jrg. 10 nr. 238 (december 1941), George Newnes Ltd., London, p. 21 kol. 3
  8. Bronlink geraadpleegd op 2 juli 2021 Weblink bron Technische Mededeelingen. in: De Kampioen, jrg. 11 nr. 43 (26 oktober 1894), de erven Loosjes, Haarlem, p. 759 kol. 2
  9. Bronlink geraadpleegd op 2 juli 2021 Weblink bron
    Frederick Lucas
    “English-French and French-English Dictionary of the Motor Car, Cycle and Boat”, herdruk (2009; origineel 1918), Library of Alexandria, ISBN 9781465571779
  10. Bronlink geraadpleegd op 2 juli 2021 Weblink bron
    Warna Oosterbaan
    “Blauwe walm trekt op” (13 augustus 1992) op nrc.nl op Wikipedia
  11. Bronlink geraadpleegd op 2 juli 2021 Weblink bron
    J. van Zwieten
    De Automobiel en het Motorrijwiel. in: De Indische Mercuur, jrg 30 nr. 11 (12 maart 1907), H.M. van Dorp, Amsterdam, p. 21 (Technisch Bijvoegsel nr. 2, IX) kol. 1
  12. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be