carter
Uiterlijk
- car·ter
- eponiem dat verwijst naar de Engelse werktuigbouwkundige James Harrison Carter (ca. 1841-1906) die in 1886 een zelfsmerende kettingkast voor fietsen patenteerde die de naam "Carter gear case" kreeg en onder die naam ook in Nederland werd geïmporteerd; anders dan in het Engels, maar net als in het Frans, is in het Nederlands het eerste deel van deze benaming verzelfstandigd en overgegaan op het zelfsmerende omhulsel van de krukas in een motor, in die betekenis wordt het vanaf 1907 aangetroffen (zie vindplaats hieronder) [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]
enkelvoud | meervoud | |
---|---|---|
naamwoord | carter | carters |
verkleinwoord | cartertje | cartertjes |
het carter o
- (motortechniek) bak om het blok van een verbrandingsmotor, als afsluiting en ook vaak als reservoir voor de smeerolie van de motor
- Onder het carter zit een olieaftappunt.
- ▸ Door een gat in het carter stroomt buitenlucht toe, maar die buitenlucht wordt eerst door de carburateur geleid, een instrument dat de buitenlucht vermengd met een fijne benzinenevel.[10]
- ▸ Tegen het heet, d.w.z. te heet loopen van den motors [sic!] dient zorgvuldig gewaakt te worden, een paar pompen olie in het carter persen, den motor stoppen, en dan af en toe door middel van den slinger den motor enkele slagen ronddraaien om vast zetten ervan, bij de afkoeling te voorkomen, en dadelijk de oorzaak van de gebrekkige werking der watercirculatie nagaan, om het te heet geworden water te vervangen, is ’t redmiddel (…)[11]
- Het woord carter staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "carter" herkend door:
62 % | van de Nederlanders; |
61 % | van de Vlamingen.[12] |
- Zie Wikipedia voor meer informatie.
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ carter op website: Etymologiebank.nl
- ↑ Weblink bron Tony Hadland & Hans-Erhard Lessing“Bicycle Design: An Illustrated History”, herdruk (2014), MIT Press, Cambridge Mass., ISBN 9780262026758, p. 151
- ↑ Weblink bron Archibald Sharp“Bicycles & Tricycles: A Classic Treatise on Their Design and Construction”, herdruk (2003; origineel 1896), Dover Publications, Mineola, ISBN 9780486429878, p. 161
- ↑ Weblink bron “James Harrison Carter” (20 november 2019) op gracesguide.co.uk
- ↑ Weblink bron “Carter Gear Case Patents Co” (8 maart 2011) op gracesguide.co.uk
- ↑ Weblink bron C.A. SmithThe Tale of a Trike and a Tandem in: The Cyclist, jrg. 10 nr. 238 (december 1941), George Newnes Ltd., London, p. 21 kol. 3
- ↑ Weblink bron Technische Mededeelingen. in: De Kampioen, jrg. 11 nr. 43 (26 oktober 1894), de erven Loosjes, Haarlem, p. 759 kol. 2
- ↑ Weblink bron Frederick Lucas“English-French and French-English Dictionary of the Motor Car, Cycle and Boat”, herdruk (2009; origineel 1918), Library of Alexandria, ISBN 9781465571779
- ↑ Weblink bron Warna Oosterbaan“Blauwe walm trekt op” (13 augustus 1992) op nrc.nl
- ↑ Weblink bron J. van ZwietenDe Automobiel en het Motorrijwiel. in: De Indische Mercuur, jrg 30 nr. 11 (12 maart 1907), H.M. van Dorp, Amsterdam, p. 21 (Technisch Bijvoegsel nr. 2, IX) kol. 1
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Categorieën:
- Woorden in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands van lengte 6
- Woorden in het Nederlands met audioweergave
- Woorden met 2 lettergrepen in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands met IPA-weergave
- Eponiem in het Nederlands
- Zelfstandig naamwoord in het Nederlands
- Motortechniek in het Nederlands
- Woordenlijst Nederlandse Taal
- Prevalentie Nederland 62 %
- Prevalentie Vlaanderen 61 %