stoma

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  stoma    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈstoma / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• sto·ma

Woordherkomst en -opbouw

• van modern Latijn stoma
  • [1]: in de betekenis van ‘huidmondje’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1895
  • [2]: in de betekenis van ‘kunstmatige darmopening’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1961

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	stoma	stoma's stomata
verkleinwoord	stomaatje	stomaatjes

Zelfstandig naamwoord

de stoma m

1. (plantkunde) huidmondje, een opening in een blad waar gassen doorheen kunnen

   • Als het te heet wordt kunnen planten hun stomata sluiten om uitdroging te voorkomen. 

2. (medisch) kunstmatige uitgang in het (menselijk) lichaam.
   Deze uitgang kan zijn voor ontlasting (colostoma of ileostoma), urine (urinestoma of urostoma, of een nefrostoma), gal (galstoma of leverstoma) en ademhaling (tracheostoma).

   • Een stoma van de darmen of urinewegen wordt aangelegd als de ontlasting of urine het lichaam niet meer via de natuurlijke weg kan of mag verlaten. 

• 
  1. Stoma van een tomatenblad.
• 
  2. Stoma voor urine.

Synoniemen

• [1] huidmondje
• [2] roosje (spreektaal)

Hyponiemen

• [1] colostoma
• [1] galstoma
• [1] ileostoma
• [1] leverstoma
• [1] nefrostoma
• [1] tracheostoma
• [1] urinestoma
• [1] urostoma

Verwante begrippen

• [1] blad, porie
• [2] AP

Opmerkingen

• Het meervoud "stomata" is vooral gangbaar bij de eerste betekenis "huidmondjes van een plant".

Vertalingen

    1. huidmondje, een opening in een blad waar gassen doorheen kunnen   

Engels: stoma (en) Portugees: estômato (pt) m Spaans: estoma (es) m

    2. een kunstmatige uitgang in het (menselijk) lichaam   

Engels: stoma (en) Portugees: estoma (pt) m Spaans: estoma (es) m

Gangbaarheid

• Het woord stoma staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "stoma" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
91 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.