prosit

Nederlands

Uitspraak

• [A] Geluid:  prosit    (hulp, bestand)
  • IPA: /ˈprosɪt/
• [B] Geluid:  prosit    (hulp, bestand)
  • IPA: /ˈprozit/

Woordafbreking

• pro·sit

Woordherkomst en -opbouw

• [A] van Latijn prosit
• [B] via Duits prosit van Latijn prosit

Tussenwerpsel

[A] prosit

1. proost! (wens wanneer men iemand toedrinkt)

   • Leon haalde neuriënd de cognac uit het dressoir tevoorschijn. Met rood aanlopend hoofd wist hij de fles te openen. Hij schonk twee wijnglazen halfvol en reikte mij er een aan, terwijl hij nog steeds zijn witte glacés droeg. Hij hief zijn glas en zei: "Prosit! Op het belangrijkste in het leven." 

2. (verouderd) gezondheid! (wens als iemand niest)

   • (…) intusschen zijn er nog eenigen, die eene neusontploffing met eene sierlijke, stomme buiging complimenteren, zoo als Barth in zijn galanten Ethica 1720, de les mededeelt: dat indien iemand niest, dan eischt de beleefdheid en de voorvaderlijke gewoonte, dat men hem aanspreke met een : "prosit, of wel bekome't U; maar is 't een aanzienlijk personaadje, dan maakt men slechts eene stomme buiging." 

Tussenwerpsel

[B] prosit

1. proost! (wens wanneer men iemand toedrinkt)

   • Op het terras van de strandtent worden grote bieren en schnitzels geserveerd. Proost, prosit – mensen klinken op van alles terwijl hun kinderen over de planken hollen. 

Gangbaarheid

• Het woord prosit staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "prosit" herkend door:

48 %	van de Nederlanders;
75 %	van de Vlamingen.

Latijn

Uitspraak

• IPA: /ˈproːsit/

Werkwoord

prosit

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd aanvoegende wijs van prodesse (drukt de wens uit dat iets je goed zal doen)

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /prɔsɪt/

Woordafbreking

• pro·sit

Werkwoord

prosit imperfectief  

1. verzoeken; aan iemand vragen iets al dan niet te doen

Vervoeging

		enkelvoud	meervoud
eerste persoon		prosím	prosíme
tweede persoon	informeel	prosíš	prosíte
	formeel	prosíte
derde persoon		prosí	prosí

Schrijfwijzen

• Oude schrijfwijze: prositi imperfectief

Afgeleide begrippen

• prosit se imperfectief
• poprosit
• prošení o
• uprosit

Verwante begrippen

• doprošovat se
• prosba v

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)

Uitspraak

• IPA: /prɔːzɪt/

Tussenwerpsel

prosit

1. proost; heildronk, dronk op iemands gezondheid

Synoniemen

• na zdraví

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Příruční slovník jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Česko-německý slovník Fr. Št. Kotta - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)