waterkelder

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  waterkelder    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈwatərˌkɛldər / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• wa·ter·kel·der

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  water zn  en  kelder zn 

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	waterkelder	waterkelders
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de waterkelder m

1. (bouwkunde) ruimte onder de grond of onder een gebouw die bestemd is voor het opslaan van water

   • "Tot ca. 1900 hadden alle huizen een waterkelder waaruit het daarin verzamelde regenwater werd opgepompt voor huishoudelijk gebruik" herinnert E. Munnig Schmidt uit Loenen zich. "Indien alle huizen in den lande weer van waterkelders zouden worden voorzien van tien kubieke meter zou er een waterbuffer ontstaan van zestig miljoen kubieke meter." 
   • In drie hallen waar licht ontvlambare stoffen zijn opgeslagen, zijn overeenkomstig de Post-Sandoz-richtlijnen "sprinklers' ge[ï]nstalleerd, een sproeisysteem dat bij brand automatisch gaat werken. Dat was niet genoeg omdat onvoldoende vers water van buitenaf in het systeem kon worden gepompt. Daarom moest het bedrijf nog een ondergrondse waterkelder bouwen. Deze kelder heeft een inhoud van 600.000 liter, goed voor een half uur sproeien. 

2. (Suriname) drinkwaterreservoir, regenton

   • Toen een jaar of twee geleden de waterkelder bij Poelepantje werd gebouwd, werd het vooruitzicht geopend dat het gesukkel met te weinig druk in het droge seizoen zou eindigen, zodra de kelder in gebruik zou zijn genomen. 

3. ruimte onder een gebouw die onderloopt doordat hij niet voldoende waterdicht is

   • Zowel het Rasphuis als het Spinhuis waren instellingen waar disciplinering en tucht belangrijker waren dan lijfstraffen, marteling en levensberoving. In deze ontwikkeling, die mede was gestimuleerd door Coornherts Boeventucht (1587), had de Republiek in Europa lange tijd voorop gelopen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat tot ver in de achttiende eeuw de wildste verzinsels over de Hollandse disciplinering de ronde deden. De mythe van de waterkelder in het rasphuis, de ultieme straf tegen werkschuwheid, was wel de hardnekkigste. Volgens de overlevering werd een werkschuwe gevangene in deze ondergrondse cel vastgebonden en kon slechts door intensief pompen voorkomen dat het water zo hoog steeg dat hij zou verdrinken. 

Synoniemen

• [1] cisterne

Gangbaarheid

• Het woord 'waterkelder' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.