vermenselijken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  vermenselijken    (hulp, bestand)
• IPA: / vərˈmɛnsələkə(n) / (5 lettergrepen)

Woordafbreking

• ver·men·se·lij·ken

Woordherkomst en -opbouw

• afleiding van menselijk met het voorvoegsel ver-

Werkwoord

vermenselijken

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
vermenselijken	vermenselijkte	vermenselijkt
zwak -t	volledig

1. meer laten lijken op menselijk gedrag

   • Dingemanse stelt dat de onderzoeksresultaten niet alleen nieuwe inzichten opleveren in de sociale dimensie van taalgebruik, maar ook een praktisch doel kunnen dienen. "Denk aan stemgestuurde computers. Nu begrijpt de computer vaak niet wat wij bedoelen. Dankzij ons onderzoek is er een systeem voor handen waarmee programmeurs de computers qua taalgebruik kunnen vermenselijken."  

2. aan iets dat geen mens is, menselijke eigenschappen toedichten

   • De reacties lieten niet lang op zich wachten. "Ik lig helemaal in een deuk", benadrukt Henny die de negatieve kritiek op Twitter en websites als Dumpert best begrijpt. "Ik ben namelijk zelf ook een fel tegenstander van het vermenselijken van dieren en zou dus echt nooit zo'n aapje in huis nemen. Aangeklede dieren zijn in mijn ogen een regelrechte gruwel. En zo'n primaatje hoort niet bij mensen maar gewoon bij haar moeder aan de borst."  
   • Corbee wijt de massale vetzucht bij onze viervoeters voor een groot deel aan de baasjes zelf: "We zijn ons huisdier steeds meer gaan vermenselijken. Net zoals wij een koekje bij de thee krijgen, krijgt onze hond of kat nu ook af en toe een koekje. Er zijn zelfs speciale ijssalons voor honden tegenwoordig."  

3. laten zien dat een bijzonder (soort) mens ook maar een gewoon mens is

   • De opzet was: een handzame biografie voor een nieuwe generatie Amerikanen. Nixon is verworden tot een karikatuur in tv-series en films. Ik wilde hem postuum van die last bevrijden. Enerzijds door hem te vermenselijken, anderzijds door hem als politicus realistisch neer te zetten, met al zijn gebreken en fouten.  
   • Wellicht is precies dat de reden waarom de Britse schrijver Daniel Hahn hem heeft geïnterviewd. Hij vroeg Nguyen iets over de vermenselijking van de vluchtelingen. Het scheelde niet veel of zijn vraag had een foute ondertoon kunnen hebben. Ze impliceert namelijk dat we erkennen dat ze op allerlei vlakken ontmenselijkt zijn en dat we ze dus weer moeten vermenselijken. Zijn we opnieuw op dat punt beland, waar de broze en verfijnde literatuur probeert in te roeien tegen de stroom, tegen de slechtheid van de massa’s, zoals ze dat zo vaak in de geschiedenis van de mens geprobeerd heeft?  

Vertalingen

    1.   

Engels: humanize (en),

Gangbaarheid

• Het woord vermenselijken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "vermenselijken" herkend door:

96 %	van de Nederlanders;
95 %	van de Vlamingen.