pompeus

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  pompeus    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• pom·peus

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘praalziek’ voor het eerst aangetroffen in 1488
• afgeleid van het Franse pompeux (met het achtervoegsel -eus)

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	pompeus	pompeuzer	pompeust
verbogen	pompeuze	pompeuzere	pompeuste
partitief	pompeus	pompeuzers	-

Bijvoeglijk naamwoord

pompeus

1. overdreven prachtig, gezwollen

   • Iedereen speculeerde over een koerswijziging, maar zij bleef kalm. Volgens mij is die afkeer van hectiek een van de zaken die mensen zo bewonderen aan haar. Ze speelt met die mannelijke dadendrang om zich heen. Wij zijn allemaal een beetje pompeus. Wij laten ons sneller gaan. Merkel bewaart altijd de controle. Als haar iets niet zint, krijg je de straffende blik van de lady. Meer niet.’  
   • Hoewel het wat pompeus klinkt, mag je het volgens Van de Kerkhof best over ‘de emancipatie van de oudere’ hebben. ,,De tijd dat je met 50 jaar zo’n Abraham of Sarah kreeg omdat het leven zo’n beetje over was, ligt ver achter ons.  
   • Zo pompeus dat het potsierlijk werd - dat was Captain Peacock, de afdelingschef verkoop in Grace Brothers, het aftandse warenhuis dat twaalf jaar lang de locatie was van de BBC-comedyserie Are you being served? (69 afleveringen tussen 1973-1985).  

Synoniemen

• hoogdravend, luisterrijk, praalziek, bombastisch, dikdoenerig, overdreven, pronkend, gezwollen

Antoniemen

• bescheiden

Afgeleide begrippen

• pompeusheid

Vertalingen

    1. overdreven prachtig, gezwollen   

Engels: bombastic (en), resplendant (en) Frans: pompeux (fr)

Spaans: pomposo (es)

Gangbaarheid

• Het woord pompeus staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "pompeus" herkend door:

94 %	van de Nederlanders;
89 %	van de Vlamingen.