primair
Nederlands
Uitspraak
Woordafbreking
- pri·mair
Woordherkomst en -opbouw
- Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘voornaamst’ voor het eerst aangetroffen in 1908 [1]
- [zelfstandig naamwoord] van Frans Primaire; als "primarj" voor het eerst gebruikt in 1759 door de Italiaanse geoloog G. Arduino[2][3]
- [bijvoeglijk naamwoord] van Frans primaire met het achtervoegsel -air [4] [5]
enkelvoud | meervoud | |
---|---|---|
naamwoord | primair | |
verkleinwoord |
Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als zelfstandig naamwoord
Zelfstandig naamwoord
het primair o
- (geologie) (verouderd) geologisch tijdperk met grote verscheidenheid van leven in de zeeën
- Zo werd b.v. de afstand tussen sporeplanten en zaadplanten aanmerkelijk ingekort door de ontdekking van de Pteridospermen uit het primair; de klove die de naaktzadigen van de bedektzadigen scheidde werd aanzienlijk verengd door het vinden van de Cycaöidae uit het secundair. [6]
Schrijfwijzen
- Vóór 2006 was de spelling Primair. In specialistische publicaties blijft volgens de Taalunie spelling met een hoofdletter mogelijk, zie hier.
Opmerkingen
- Volgens de standaard van de Internationale Commissie voor Stratigrafie heet dit tijdperk "paleozoïcum"[7]
Synoniemen
Verwante begrippen
stellend | vergrotend | overtreffend | |
---|---|---|---|
onverbogen | primair | primairder | primairst |
verbogen | primaire | primairdere | primairste |
partitief | primairs | primairders | - |
Bijvoeglijk naamwoord
primair
- als eerste, de eerste plaats hebbende
- ▸ Ben & Jerry's had bij de overname door Unilever in 2000 bedongen dat het zijn eigen koers mocht blijven varen op het gebied van zijn sociale missie. Unilever werd daarbij primair verantwoordelijk voor financiële en operationele beslissingen. Volgens Unilever is Ben & Jerry's alleen in Israël verkocht. Het concern blijft eigenaar van het merk elders.[8]
- grondbeginselen betreffend
- de belangrijkste betreffend
- van oorsprong, oorspronkelijk
Vertalingen
Gangbaarheid
- Het woord primair staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "primair" herkend door:
99 % | van de Nederlanders; |
97 % | van de Vlamingen.[9] |
Meer informatie
- Zie Wikipedia voor meer informatie.
Verwijzingen
- ↑ "primair" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑ Wiegers, H."Ontstaan en ontwikkeling van de geologische tijdtafel" in Radix (1 April 1977) op website: digibron.nl; p. 72; geraadpleegd 2016-01-26
- ↑ (ita) Arduino, G."Lettera Seconda di Giovanni Arduino (al Antonio Vallisnieri). Sopra varie sue osservazioni naturali" (30 maart 1759) in: Nuova raccolta d'opuscoli scientifici e filologici. deel 6 (1760) Simone Occhi, Venetië; p. 159 (clix)
- ↑ primair op website: Etymologiebank.nl
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ Raignier, A."De Encycliek 'Humani Generis' en de evolutieleer" in: Streven. jrg. 4 nr. 3 (december 1950) Desclée, De Brouwer, Brussel; p. 268; geraadpleegd 2016-01-26
- ↑ (eng) Cohen, K.M., e.a.The ICS International Chronostratigraphic Chart. Episodes 36: 199-204. (2015) op website: stratigraphy.org; geraadpleegd 2016-01-20
- ↑ Weblink bron “Ben & Jerry's verontwaardigd over besluit om merk in Israël te verkopen” (30 juni 2022), NU.nl
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Categorieën:
- Woorden in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands van lengte 7
- Woorden in het Nederlands met audioweergave
- Woorden met 2 lettergrepen in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands met IPA-weergave
- Achtervoegsel -air in het Nederlands
- Zelfstandig naamwoord in het Nederlands
- Niet met deze vorm in Woordenlijst Nederlandse Taal
- Geologie in het Nederlands
- Verouderd in het Nederlands
- Bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands
- Woordenlijst Nederlandse Taal
- Prevalentie Nederland 99 %
- Prevalentie Vlaanderen 97 %