temperen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  temperen    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈtɛmpərə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• tem·pe·ren

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘matigen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
temperen	temperde	getemperd
zwak -d	volledig

Werkwoord

temperen

1. overgankelijk minder krachtig maken

   • Hij temperde het vuur door de klep van de schoorsteen wat dichter te doen. 

2. overgankelijk (metallurgie) een gestolde massa in een matig heet vuur nagloeien

   • Door het pasgeblazen glas nog wat te temperen worden de inwendige spanningen verminderd. 

3. overgankelijk overdrachtelijk: minder hevig maken

   • Beide partijen hebben hun uitspraken wat getemperd en er is duidelijk sprake van een politieke toenadering. 
   • Al snel duiken gezondheidsklachten op. Niet bij Van Nijen, die er nuchter in staat. 'Als het echt erg was, had de GGD wel gewaarschuwd.' Andere bewoners maken zich grote zorgen. 'Een gifwijk!', roepen ze. 'Wij gaan dood hier.' De autoriteiten proberen de onrust te temperen. Volgens de GGD blijft de uitstoot van schadelijke stoffen binnen de normen.  

   ▸ Wethouder Scholtes besluit zijn raadsbrief met het temperen van verwachtingen. Hij stelt dat de gemeente "streeft naar een duurzame vermindering van het aantal meldingen van overlast", maar zegt ook dat "de aantallen ratten niet van vandaag op morgen kleiner zullen worden".

Synoniemen

• [1,3] matigen

Antoniemen

• [2] afschrikken

Gangbaarheid

• Het woord temperen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "temperen" herkend door:

97 %	van de Nederlanders;
95 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.