spijkers op laag water zoeken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  spijkers op laag water zoeken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈspɛikərs ɔplaxˈwatər ˈzukə(n) / (8 lettergrepen)

Woordafbreking

• spij·kers op laag wa·ter zoe·ken

Woordherkomst en -opbouw

• verbinding van  spijkers, op, laag, water  en zoeken, aangetroffen vanaf de 19e eeuw (zie vindplaatsen hieronder)
  (scheepvaart) De uitdrukking verwijst mogelijk naar een bepaalde controle aan een drooggevallen schip, waarbij er bekeken werd of een reparatie met schroeven dan wel met spijkers (die weinig verschilden van schroeven) uitgevoerd was.

Werkwoord

spijkers op laag water zoeken

1. een onbeduidend voorwendsel proberen te vinden om iemand een uitbrander te kunnen geven of te bestraffen

   ▸ Aan alle ontbrak wat. De stuurman, die wel zag dat de kapitein spijkers op laag water zocht, maar niet wist waar hem de schoen wrong, meende eerst dat de goede man niet wel bij 't hoofd was, tot dat eindelijk eene toevallige ontmoeting met den kapitein, in gezelschap zijner beminde Charlotte, hem uit den droom hielp.

   ▸ 1°. moeten daarbij toch die gemoedelijke verteegenwoordigers, waaronder ook de Graaf van Rechteren, welke betuigden ongrondwettigheid in de zaakte zien, bij de natie den schijn erlangen, als hadden zij slechts spijkers op laag water gezocht, als waren zij scheel of bijziende geweest.

Synoniemen

• muggenziften, mierenneuken

Vertalingen

    1.   

Engels: split hairs (en), nitpick (en), look for an excuse (en) (to punish, blame someone)

Frans: chercher la petite bête (fr), chercher midi à quatorze heures (fr), chercher un prétexte (fr) (de querelle, de punir quelqu'un)