sparen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  sparen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈsparə(n) / (2 lettergrepen); ˈspa.rə(n)

Woordafbreking

• spa·ren

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘bewaren’ voor het eerst aangetroffen in 1240

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
sparen	spaarde	gespaard
zwak -d	volledig

Werkwoord

sparen

1. overgankelijk geld niet uitgeven

   • Ik ben aan het sparen voor een nieuwe motor. 

   ▸ Hij had jaren gespaard om de PCT te kunnen lopen en – ook al miste hij zijn dochter – niks kon hem tegenhouden om Canada te bereiken.

   ▸ Na een jaar lang plannen, lezen, onderzoeken, sparen en trainen ging mijn avontuur eindelijk beginnen, hoewel ik eigenlijk geen idee had waar ik aan begon.

2. overgankelijk iets verzamelen

   • Spaar jij postzegels? 

3. ontzien, niet straffen of geweld aandoen

   • Bij die ramp bleef weinig gespaard. 

   ▸ Maar Duitsland spaarde hen en liet hen ongestoord naar hun eiland vliegen om hun wonden te likken.

Synoniemen

• [1] opsparen, potten, verzamelen
• [2] collectioneren, verzamelen
• [3] ontzien, behoeden, vrijwaren

Hyponiemen

   

banksparen bedrijfssparen besparen bijeensparen bouwsparen doorsparen groensparen internetsparen langetermijnsparen levensloopsparen ontsparen opsparen oversparen pensioensparen pinsparen premiesparen restsparen uitsparen verlofsparen vitaliteitssparen voorhuwelijkssparen woonsparen

Afgeleide begrippen

   

spaar-VUT spaaractie spaarbank spaarbedrag spaarbekken spaarbelasting spaarbellen spaarbewijs spaarbiljet spaarboekje spaarbon spaarboog spaarbrander spaarbrief spaarcenten spaardeel spaardeposito spaarder spaardouche spaarduit spaarfiscaliteit spaarfonds spaargedrag spaargeld spaargift spaarhypotheek spaarkaart spaarkameel spaarkas spaarknop spaarkop spaarkrediet spaarlamp spaarloon spaarmarkt spaaroverschot spaarpenning spaarplan spaarpot spaarpremie spaarproduct spaarprogramma spaarpunt spaarquote spaarregeling spaarrekening spaarrente spaarrichtlijn spaarsaldo spaarster spaarsysteem spaartechniek spaartegoed spaarvarken spaarverlof spaarverzekering spaarvlam spaarvorm spaarwezen spaarwoede spaarzaam spaarzegel spaarzin spaarzuil sparing

Uitdrukkingen en gezegden

• De kool en de geit sparen

Een oplossing vinden waar beide partijen tevreden mee kunnen zijn

• Je kan niet de kool en de geit sparen

je moet keuzes maken

• Lang vasten is geen brood sparen

• het eten uit de mond sparen

jezelf iets belangrijks ontzeggen om het aan iets of iemand anders te kunnen geven

• Mevrouw Maillard spaarde het eten uit haar mond om hem rood vlees te geven, ervan overtuigd dat hij zo wit was omdat hij een tekort aan bloed had 

Vertalingen

    1. geld niet uitgeven   

Duits: sparen (de) Engels: save (en), put aside (en) Frans: capitaliser (fr), économiser (fr), épargner (fr), lésiner (fr), faire des économies (fr) Ido: sparar (io) Italiaans: risparmiare (it)

Papiaments: spar Pools: oszczędzać (pl) Russisch: экономить (ru) Spaans: ahorrar (es), economizar (es), escatimar (es)

    2. verzamelen   

Engels: collect (en)

Pools: zbierać (pl)

    3. ontzien   

Engels: save (en), be lenient with (en), indulge (en)

Spaans: ser indulgente (es)

Gangbaarheid

• Het woord sparen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "sparen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Deens

Woordafbreking

• spa·ren

Zelfstandig naamwoord

sparen, g

1. bepaalde vorm nominatief enkelvoud van spare