smoren

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  smoren    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈsmorə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• smo·ren

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands smoren, van Protogermaans *smurōną ; in de betekenis van ‘verstikken’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1287

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
smoren	smoorde	gesmoord
zwak -d	volledig

Werkwoord

smoren

1. overgankelijk iemand of iets het ademen beletten

   ▸ Volgens de officier van justitie heeft N. de Duitse studente met een mes gestoken, op bed gegooid en gesmoord met een kussen tot zij was overleden.

2. overgankelijk onderdrukken
3. overgankelijk, (kookkunst) iets in enig vet aanbraden, vervolgens vocht toevoegen en afdekken om het zachtjes gaar te laten worden

   • We hebben lamsvlees gesmoord met witte wijn en paddenstoelen. 

4. inergatief, (kookkunst) het door middel van smoren gaar worden van voedingsmiddelen

   • Het vlees moet smoren en niet koken. 

5. (techniek) rood aardewerk, door gebrek aan zuurstof in de oven, grijs kleuren

   • De gesmoorde dakpannen waren niet meer leverbaar. 

6. wiet roken, blowen

   ▸ Je hebt goede wiet en bespoten wiet en wat wij hier smoren, is meestal bespoten en dus ongezond.

Synoniemen

• [1] verstikken
• [3] braiseren
• [4] sudderen

Afgeleide begrippen

• smoorheet

Uitdrukkingen en gezegden

   

[2] Iets in de kiem smoren. Iets schadelijks al bij het begin onderdrukken. [4] Iemand in zijn eigen vet laten gaarsmoren. Iemand het zelf laten uitzoeken.

Vertalingen

    1. iemand of iets het ademen beletten   

Duits: ersticken (de), erdrosseln (de), erwürgen (de)

Afrikaans: smoor (af) Engels: choke (en), smother (en), suffocate (en), strangle (en), throttle (en) Russisch: душить (ru)

    2. onderdrukken   

Duits: unterdrücken (de) Engels: smother (en) Frans: étouffer (fr), suffoquer (fr) Italiaans: soffocare (it)

Noors: kvele (no) Nynorsk: kvele (nn) Pools: dusić (pl) Russisch: давить (ru), душить (ru)

    3. iets in enig vet aanbraden, vervolgens vocht toevoegen en afdekken om het zachtjes gaar te laten worden   

Afrikaans: smoor (af) Duits: schmoren (de), brutzeln (de) Engels: braise (en), braize (en)

Frans: braiser (fr), étuver (fr), mitonner (fr), mijoter (fr) Russisch: тушить (ru)

Gangbaarheid

• Het woord smoren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "smoren" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
93 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Middelengels

Uitspraak

• IPA: /ˈsmɔːrən/

Werkwoord

smoren

1. smoren, stikken, verstikken

Middelnederlands

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd		voltooid deelwoord
	enkelvoud	meervoud
smoren	smoorde	smoorden	gesmoord
zwak	volledig

Werkwoord

smoren

1. overgankelijksmoren, vlees garen
2. overgankelijkversmoren, verstikken, verdrinken
3. onovergankelijk stikken; de dood vinden door worging, verstikking of verdrinking

	gerundium
nominatief	smoren
genitief	smorens
datief	smorene
accusatief	smoren

Zelfstandig naamwoord

smoren o

1. gerundium: het smoren, gewelddadige dood door verstikking, worging of verdrinken