raet

Middelnederlands

Zelfstandig naamwoord

raet m

hulpmiddel, benodigdheid, (vgl. huisraad)
Vanden bergen hebstu yser, coper, loot, gout, silver ende edelgesteenten ende te mael veel ander raet.
goede orde
...dat di zijn lant sette te rade.
behoud, redding, uitkomst
...dan quaeme dach ende raet.
redmiddel
Als [de pelikanen] niet te asen en hebben ende selver genen raet en weet om probande te bejaghen.
middel, maatregel
Selken raet had hi daer op, dat si troken aen den hertoghe van B. enden baden hem ...
list, slimmigheid
Nochtan vant hi raet daer af.
plan
...aldus hebbic den raet ghegist.
«...dit plan heb ik bedacht.»
geheim, geheim plan
Si scriven dit der vrouwen in rade, dat si haren wille dade: si souden den coninc houden daer met parlemente.
besluit, raadsbesluit
Wie mag weten [Gods] raet; hi kent wiene mint of haet, die al die werelt spieset.
beraadslaging
Mettien es G. daer comen ende heeft haren raet benomen.
«..en heeft de beraadslaging verstoord»
beraad, bedenktijd
Als een raet begheert heeft ende die rechter hem raet ghegheven...
«Als iemand verzocht heeft zich te mogen beraden en de rechter heeft hem dat toegestaan....»
zelfbeheersing
So wie dese leringhe neerstellic studeert te onthouden, men seit daervan dat hi den geest des raets in hem heeft.
overleg, beleid
Deen vacht mit crachte, dander mit rade,
raad, raadgeving
...dits die raet vanden wisen.
aandrift, aansporing
Si daden al der minnen raet.
raadgever, bestuurder
Soo waer die rade van eenre stat haers selfs bate sueken mere dan ghemeyn orber ofte ere.
«..de bestuurders..»
raad, raadgevend lichaam
Dat hine also hadde verdreven van sinen hove ende van sinen rade.

	enkelvoud	meervoud
nominatief	raet	rade
genitief	raets
datief	rade
accusatief	raet